In Zweden denken ze dat het ergste voorbij is, dus keert het normale leven terug
De virusuitbraak heeft Zweden in het voorjaar flink getroffen, en het land heeft beduidend meer doden dan de buurlanden. Maar het Zweedse RIVM denkt dat het ergste voorbij is. En dus gaan de Zweden door met de lijn die ze vanaf het allereerste begin hebben uitgezet.
In Stockholm is het weer drukker op straat, in winkels en openbaar vervoer. Het is een groot verschil met een paar maanden geleden: toen vormde de Zweedse hoofdstad het epicentrum van de uitbraak en was het straatbeeld leeg. Veel Stockholmers werkten toen vanuit huis, zoals de overheid adviseerde.
Nu is de ochtendspits terug van weggeweest, waarbij meer pendelaars nu kiezen voor de fiets in plaats van het openbaar vervoer. "Het is heerlijk om weer wat mensen te zien en weer terug te zijn op een echte werkplek", zegt zelfstandig ondernemer Carl-Johan Örndahl.
Weinig bemoeienis van de staat, Zweden zijn zelf verantwoordelijk
Zweden valt op met een eigen aanpak. Vanaf het begin werd er bewust gekozen voor een strategie die mensen lang moesten kunnen volhouden. Gebaseerd op persoonlijke verantwoordelijkheid en weinig ingrepen. Er was het vertrouwen dat mensen zich aan de corona-gerelateerde gedragsregels houden.
Veel Zweden waarderen die aanpak van de regering, merkt correspondent Rolien Créton in Stockholm:
Tegelijkertijd was het doel om de ouderen te beschermen. Maar het virus sloop ongemerkt de verzorgingstehuizen binnen, waardoor veel bewoners in bejaardentehuizen stierven. "Deze pandemie legt de zwakke schakels van een samenleving bloot", zegt Emma Frans, epidemioloog bij het Karolinska Instituut. "In Zweden is die zwakke schakel de ouderenzorg, waarin de afgelopen jaren weinig is geïnvesteerd."
Het bezoekverbod in bejaardentehuizen werd in Zweden te laat ingevoerd. Bovendien werd het virus verspreid via uitzendkrachten, die van het ene naar het andere bejaardentehuis pendelden. "Dus in dat opzicht hebben we gefaald", aldus Frans.
In Zweden is er wederzijds vertrouwen tussen de bevolking en de autoriteiten
De keuze om zo weinig mogelijk in te grijpen met coronaregels en wetten is volgens Frans toch verstandig: "In andere landen zijn er oplopende conflicten tussen de autoriteiten die de besmetting proberen te stoppen, en de bevolking die weer wil werken en het dagelijks leven wil oppakken. Dat is problematisch. Ik denk dat het belangrijk is dat er in Zweden een wederzijds vertrouwen bestaat tussen de bevolking en de autoriteiten."
De Zweden houden zich volgens Frans vrij goed aan de gedragsregels, waardoor er nieuwe sociale normen zijn ontstaan. "Ik merk het in mijn eigen omgeving. Ik werk nu bijvoorbeeld op een andere manier, bezoek geen conferenties en ga niet naar sociale bijeenkomsten. En mijn ouders heb ik deze zomer wel bezocht, maar alleen buiten en op afstand."
'Tijdens deze pandemie is er geen tijd voor gezeur'
Ook op de basisschool Björngårdsskolan in hartje Stockholm heerst er optimisme. "We kennen het klappen van de zweep", zegt directeur Anton Gustavsson. Zijn school bleef net als de rest van de openbare basisscholen vanaf het begin van de uitbraak doordraaien.
"Natuurlijk was er ook bij ons veel nervositeit in het begin", vertelt hij. "Sommige ouders durfden hun kinderen niet naar school te sturen." Dat was zwaar voor de leraren, die niet alleen de verantwoordelijkheid hadden voor de kinderen die naar school kwamen, maar tegelijkertijd online les aan de thuisblijvers moesten geven. Gustavsson: "We bleven bellen naar de ouders die hun kinderen thuishielden. En nu gaan alle kinderen weer naar school."
Er is een aantal veranderingen op school ingevoerd om de besmetting zoveel mogelijk te beperken. Zo worden speelkwartier en lunch zoveel mogelijk over de dag verspreid om de groepen klein te houden. Ook worden de lokalen en toiletten meerdere malen per dag ontsmet. Iedereen draagt een steentje bij. "Ik ontsmet zelf ook wc's. Tijdens deze pandemie is er geen tijd voor gezeur", aldus Gustavsson.
