Kankercentrum Nederland: door corona 5000 diagnoses minder dit voorjaar
Omdat dit voorjaar door de coronauitbraak veel reguliere zorg niet beschikbaar was of gemeden werd, zijn er 5000 kankerdiagnoses minder gesteld dan in de voorgaande tien jaren. Voor een deel van de betrokken patiënten kan dat veel verschil maken: het verschil tussen uitgezaaid en niet-uitgezaaid, tussen een zware behandeling en een lichtere. Dat zegt het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), een onderzoeks- en adviescentrum voor kanker.
Het is niet duidelijk hoe vaak uitgestelde kankerdiagnose de patiënt extra schade oplevert. "We kunnen dat pas op de lange termijn goed analyseren", zegt Otto Visser, directeur registraties bij IKNL. "We zijn voor borstkanker al in meer detail aan het uitzoeken wat de gevolgen zijn. Op basis van die informatie kunnen we leren wat we in de toekomst op het gebied van diagnostiek het beste kunnen doen."
Het risico op een ongunstiger ziekteverloop is het grootst bij de meest agressieve kankervormen. Bijvoorbeeld bij melanomen, de agressiefste vorm van huidkanker, en sarcomen, agressieve tumoren in botten of weke delen zoals spieren en zenuwweefsel. Maar ook bij acute lymfeklierkanker en acute leukemie kan het al snel verschil maken of een diagnose met vertraging komt.
Pech
"Voor longkanker en alvleesklierkanker geldt dat die vaak pas in zo'n laat stadium worden ontdekt, dat er veelal geen succesvolle behandeling meer mogelijk is", zegt Visser.
Voor veel andere kankers is dat anders. Darmkanker, prostaatkanker en borstkanker worden in veruit de meeste gevallen vroegtijdig opgespoord.
"Zeker als mensen deelnemen aan de bestaande bevolkingsonderzoeken voor darmkanker en borstkanker", zegt Visser. "Maar bij jonge vrouwen kan borstkanker zeer agressief verlopen en mensen kunnen ook heel erg pech hebben en ook bij die kankers nadelige gevolgen ondervinden van een uitgestelde diagnose."
De 38-jarige Charlotte van Wijk heeft tijdens de zwangerschap van haar eerste dochter in 2012 een melanoom gehad. Dat is op tijd verwijderd en bij een tweede operatie is nog wat huid weggesneden rondom het melanoom om geen kankercellen achter te laten.
Intussen heeft Charlotte een tweede dochter. In het najaar van 2019 kreeg ze weer een rare moedervlek op haar arm. Omdat ze zich begrijpelijkerwijs zorgen maakte ging ze naar haar huisarts. Die bekeek de moedervlek, maakte er foto's van en concludeerde dat er geen reden voor zorg was.
In maart van dit jaar maakte Charlotte zich zorgen over de moedervlek. Nu besloot de huisarts haar te verwijzen naar een plastisch chirurg. Die kon dan meteen ook kijken naar het wild vlees op het litteken van haar oude melanoom. Daar had ze al jaren last van.
Lockdown
"Drie dagen later ging het land op slot", vertelt Charlotte. "Ik kon niet terecht bij de chirurg. Na anderhalve week kreeg ik wel een telefonisch consult. Die chirurg bekeek daarbij ook de foto's die mijn huisarts had gemaakt." Ook die arts zag niets bijzonders aan de moedervlek.
Begin mei kon ze uiteindelijk in persoon naar een plastisch chirurg. "Die heeft de moedervlek meteen weggesneden", zegt ze. "Ik zat echt in de piepzak, bang dat het weer kanker was." Kort daarop had ze een afspraak voor de uitslag.
"Normaal zou ik iemand meenemen naar zo'n gesprek dat misschien een slechtnieuwsgesprek zou zijn, maar vanwege corona mocht dat niet. Dus daar zat ik in mijn eentje en kreeg te horen dat het weer een melanoom was en dat het dieper zat dan in 2012. Ik was helemaal van slag."
Alleen
Tot overmaat van ramp had Charlotte op dat moment juist een scheiding achter de rug. "Ik woonde net weer alleen. En dan wéér kanker. Ik was met de bus naar het ziekenhuis gekomen, maar heb me op laten halen. Ik zag het niet zitten om ook weer alleen terug te gaan, net nadat ik dit nieuws had gehad."
Op 4 juni werd er rond het litteken van het melanoom huid verwijderd zodat er geen kankercellen achterbleven. "Tegelijk is er een lymfeklier weggesneden om te controleren op uitzaaiingen. Gelukkig had ik die niet."