Eindrapport GGD: rol ventilatie bij uitbraak verpleeghuis blijft onduidelijk
Hoe konden 17 bewoners van zorginstelling de Tweemaster in Maassluis worden besmet met het coronavirus? Volgens de GGD gebeurde dat waarschijnlijk door een besmette bewoner en besmette medewerkers. Er waren vragen over de rol die het ventilatiesysteem heeft gespeeld. Onderzoek van de GGD wijst uit dat beide zaken kunnen hebben meegespeeld.
Op een afdeling raakten twee maanden geleden in korte tijd 17 van de 22 bewoners en 18 van de 34 medewerkers besmet. Zes bewoners overleden.
De uitbraak ligt onder een vergrootglas, omdat in het ventilatiesysteem een lage concentratie virusdeeltjes werd gevonden. Volgens microbioloog Peter de Man heeft dat geleid tot besmettingen en zwakte het RIVM die conclusie af. Maar volgens de GGD zijn er geen harde conclusies te trekken over de vraag of de ventilatie heeft geleid tot infecties in de Tweemaster.
Doorwerken met lichte klachten
De meest voor de hand liggende verklaring is dat personen covid-19 kregen door onderling contact, schrijven de onderzoekers. "Tijdens het onderzoek hebben we gezien dat een van de bewoners het virus had en dat dit pas laat is ontdekt", zegt Ewout Fanoy, infectieziekten-arts van de GGD Rotterdam-Rijnmond.
"In dit verpleeghuis hebben bewoners in de gangen en in huiskamers onderling contact en deze besmette bewoner liep daar ook rond. Toen deze bewoner positief werd getest, is besloten om afdelingen los van elkaar te houden."
Een ander scenario dat werd onderzocht is dat de uitbraak door het personeel werd veroorzaakt. Vijf medewerkers werkten door terwijl ze lichte klachten hadden die niet herkend werden als coronasymptomen.
Wel droegen ze een neus-mondmasker als er contact was met bewoners, maar dat zetten ze af tijdens de pauzes en ze hielden geen anderhalve meter afstand van elkaar. Fanoy: "Dat is meteen een les voor de aankomende wintermaanden, dat iedereen ook op de werkvloer en tijdens pauzes afstand van elkaar moet blijven houden."
Virusdeeltjes in ventilatiesysteem
Het onderzoek kan geen uitsluitsel geven over de mate waarin de ventilatiesystemen een rol speelden bij de besmetting in het zorginstelling, zegt Fanoy. Onvoldoende ventilatie blijft een van de mogelijke besmettingsroutes, schrijven de onderzoekers in het GGD-rapport. Maar een belangrijke kanttekening is dat er nog veel onduidelijkheid bestaat over de rol van aerosolen.
"In deze studie zijn er virusdeeltjes gevonden op ventilatieroosters van een huiskamer waar het automatische systeem onvoldoende verse lucht naar binnen bracht. We kunnen de rol van ventilatie in gebouwen niet uitsluiten."
Het RIVM constateerde eerder al dat het mogelijk is om blootgesteld te worden aan het coronavirus via kleine ademdruppeltjes die in niet-geventileerde ruimtes kunnen blijven hangen. Fanoy: "Het is belangrijk om dit scenario mee te nemen in vervolgonderzoek bij nieuwe uitbraken, dan kan je technische mensen aannemen om de ventilatie te verbeteren."
