Voor een tientje ook zonder rijbewijs op een deelscooter

• Jasper Piersma en Jeroen Gortworst

  redacteuren NOS Stories

In de grote steden staan ze op ongeveer iedere straathoek: elektrische deelscooters. Je logt in met een app, huurt een scooter en voor 15 tot 20 euro rijd je zo een uur door de stad. Maar uit onderzoek van NOS Stories blijkt dat er online onder minderjarigen een levendige handel is in gestolen scooteraccounts.

Zo rijden kopers van gekraakte accounts soms uren rond op een deelscooter op kosten van nietsvermoedende slachtoffers. De bestuurders zijn ook minderjarigen zonder scooterrijbewijs die gebruikmaken van de gestolen inloggegevens van anderen.

Vooral accounts van Felyx - een van de grootste deelscooteraanbieders van ons land met duizenden ritten per dag - worden online doorverkocht. NOS Stories sprak met tien handelaren die dealen in Felyx-accounts. Zij zeggen tientallen gestolen inloggegevens per maand te verkopen.

Vooral in de afgelopen maand was het vaak raak. Enkele tientallen slachtoffers vertellen dat hun account - soms voor honderden euro's - werd gebruikt door iemand anders. In onderstaande video laat een handelaar zien hoe makkelijk het is om een scooter met de gegevens van iemand anders te openen:

Het werkt zo: op Telegram - een anonieme chatdienst - verkopen handelaren honderden inloggegevens van accounts die door eerdere wachtwoordlekken op straat liggen.

Voor een Tikkie van rond de 10 euro kan je met de gegevens van iemand anders rondrijden op zo'n scooter. Hoe lang precies, hangt af van wanneer de eigenaar van het echte account het doorheeft. En dat kan soms best even duren.

Bijvoorbeeld bij Mabel (21), die begin deze maand op vakantie was in Spanje. "Ik kreeg 's avonds laat een berichtje op mijn telefoon waarin stond: uw Felyx wordt al 309 minuten gebruikt." Vervolgens keek ze op de app en zag ze dat iemand anders al drie dagen rondreed op haar account. "Omdat ik niet in de buurt was, kon ik 'm ook niet uitzetten." Kosten: bijna 400 euro.

De volgende ochtend belde ze de klantenservice. "Toen hebben ze gelijk gezegd: 'dit gebeurt vaker. We lossen het voor je op. Je hoeft niet te betalen.'"

In een reactie op het onderzoek zegt Felyx op de hoogte te zijn dat accounts via Telegram worden verkocht. "Minderjarigen en mensen zonder rijbewijs hebben niks op onze scooters te zoeken", zegt het bedrijf. "We zijn bezig met technische verbeteringen om te voorkomen dat dit gebeurt."

De enkele tientallen slachtoffers die NOS Stories sprak, zeggen allemaal dat ze hun geld terugkregen van Felyx.

Zonder scooterrijbewijs rondrijden

Handelaren in gestolen accounts op Telegram zeggen dat hun klanten vaak minderjarig zijn. Op die manier kunnen ze zonder rijbewijs toch scooter rijden. "Ze maken gebruik van het rijbewijs dat gelinkt is aan het account van iemand anders", vertelt een handelaar die anoniem wil blijven.

Vorig jaar waarschuwde de politie al boetes uit te gaan delen als minderjarigen rondrijden op een deelscooter. "Jongeren moeten beseffen dat zowel rijden zonder rijbewijs als hacken strafbaar is en de politie dus altijd zal optreden als je betrapt wordt", laat een woordvoerder weten. Hoeveel boetes zijn uitgedeeld, houdt de politie niet bij.

Handelaren op Telegram zeggen dat misbruik van de deelscooters veel voorkomt. Vooral nu de zomervakantie is begonnen, worden volgens hen veel accounts aan minderjarigen verkocht. "Ik ga niet vragen: hoe oud ben? Als je iets wil kopen, dan lever ik. Stel je bent 13 jaar, dan kan je gewoon een scooter pakken", zegt een handelaar die anoniem wil blijven.

In een reactie zegt aanbieder Felyx - die inmiddels al drie jaar actief is in Nederland - dat er in verband met deze incidenten wordt gewerkt aan technische verbeteringen. "Binnen enkele weken komt er bijvoorbeeld tweefactor-authenticatie bij."

Dat betekent dat je niet alleen met een wachtwoord kunt inloggen, maar daarnaast ook nog een code moet invoeren die naar je telefoon is verstuurd.