Eerste vlees van experimentele varkenshouderij na vijf jaar op de markt

Minder uitstoot van stikstof en ammoniak en meer dierenwelzijn. Dat is het doel van een proef bij varkenshouderij Het Familievarken in Brabant. De Wageningen Universiteit volgt de ontwikkelingen met interesse. Na vijf jaar van opbouwen is de eerste cyclus rond en is het eerste vlees op de markt gebracht.

De experimentele varkenshouderij gaat uit van het natuurlijke gedrag van de dieren. Europa, Rijk en provincie hebben samen 3 miljoen subsidie in het experiment gestoken.

Hier zie je hoe het eraan toegaat in de familiestal:

In deze experimentele fase is het duurder dan 'gewoon' vlees in de winkel. De initiatiefnemers zien voldoende perspectief om met deze duurzame varkenshouderij op termijn economisch rendement te halen. Dan hopen ze ook de prijs van het vlees omlaag te brengen, zodat het voor iedereen bereikbaar wordt. Initiatiefnemer Tjacko Sijpkens: "De dieren groeiden sneller dan in een reguliere stal en de kosten zijn lager."

De varkens in Boekel krijgen biggetjes en worden vetgemest in dezelfde ruimte. Dat betekent minder verplaatsingen en dus minder stress en kosten. In de hokken is meer ruimte, zodat de dieren elkaar niet verdringen of verwonden. "De staarten worden niet gecoupeerd. Ze 'knutselen' wel aan elkaars staarten maar dat is om de rangorde te bepalen", legt Sijpkens uit. De dieren krijgen geen antibiotica, dat betekent minder dierenartskosten.

Inonge Reimert, onderzoeker naar gedrag en welzijn van varkens aan de Wageningen Universiteit, noemt de stal een interessante proeftuin. Regelmatig komt ze een kijkje nemen, echt onderzoek is er nog niet gedaan. "Het is nog vooral experimenteren in deze eerste cyclus. Als er iets niet goed gaat, passen we dat meteen aan."

Wel doet ze video-observaties en in september start het eerste onderzoek naar het welbevinden van de dieren. Ze noemt de stal in Boekel uniek en gedurfd. "Er wordt uitgegaan van de wens van het varken. Ze blijven in de groep en door de zandbodem hebben ze iets te doen. Je kunt aan de dieren zien dat ze zich goed voelen."

Toilet voor varkens

Het bijzonderste aan de stal is een toilet voor de varkens. "Dat is nog een ontdekkingstocht", zegt Sijpkens. Elk hok heeft een aparte plek waar de varkens hun ontlasting kwijt kunnen maar dat lukt nog niet zo. "Varkens zijn zindelijk maar we zijn er nog niet goed achter hoe we ze hun ontlasting steeds op dezelfde plek kunnen laten doen."

Het voordeel zou zijn dat de mest gescheiden kan worden afgevoerd en dat zou de uitstoot van ammoniak en stikstof sterk beperken. Om de varkens te stimuleren het toilet op te zoeken zijn de waterbakken er vlakbij neergezet. "Maar het is nog onontgonnen terrein", zegt Reimert. "Wilde zwijnen zijn nomaden en hier zitten ze wekenlang op een plek. Er is nog nauwelijks onderzoek naar gedaan."

Geld verdienen doen de ondernemers nog niet met dit experiment. Om de kosten enigszins te beheersen, krijgen de varkens nog geen biologisch voer. Dat is wel een ambitie omdat ook de wijze van voeren effect heeft op de stikstofuitstoot. Sijpkens gelooft na de ervaring van dit jaar dat dit concept op termijn economisch rendabel is. Daarom wordt Het Familievarken volgend jaar uitgebreid met vier nieuwe stallen.