Rekenkamer kritisch over Feyenoord City: 'Is stadion van half miljard echt nodig?'

De Rekenkamer van Rotterdam plaatst in een kritisch rapport vraagtekens bij de tientallen miljoenen die de stad wil bijdragen aan de bouw van een nieuw voetbalstadion voor Feyenoord.

Volgens de financiële waakhond heeft de gemeente niet genoeg gekeken naar de vraag of die miljoenenbijdrage wel in het publieke belang is. Ook wordt geconstateerd dat het college, tegen alle afspraken in, meer dan 40 miljoen beschikbaar heeft gesteld.

In een reactie laat het college weten het niet eens te zijn met enkele conclusies van de Rekenkamer. "Het publieke belang is wat ons betreft volkomen duidelijk", zegt een woordvoerder. Ook ontkent het college dat er door de gemeente kosten zijn overschreden met betrekking tot het stadion.

Geen cent meer

In mei 2017 stemde de Rotterdamse gemeenteraad in met een miljoeneninvestering in Feyenoord City, het stadsvernieuwingsproject in Rotterdam-Zuid rond het nieuwe stadion. Harde voorwaarde was dat Rotterdam maximaal 40 miljoen euro in het stadion zou steken en maximaal 60 miljoen euro mocht reserveren om de grond onder het stadion te kopen en uit te geven in erfpacht.

Gisteren benadrukte een meerderheid in de Rotterdamse gemeenteraad nog dat moet worden vastgehouden aan een maximale financiering van 40 miljoen euro, en geen cent meer. Maar volgens de onderzoekers zijn de maximale kosten al overschreden, zonder dat de gemeenteraad daarover is geïnformeerd. Dat blijkt uit recente stukken, ingezien door de Rekenkamer.

'Vrij ernstig'

Hoe hoog dat bedrag is, wil de Rekenkamer niet zeggen. Naar verluidt zou het om zeker 1,5 miljoen euro gaan. "Dat is vrij ernstig", zegt Rekenkamerdirecteur Paul Hofstra. "Als je aan de voorkant voorwaarden stelt en vervolgens ga je er tóch overheen, zonder de raad fatsoenlijk te informeren, dan is er wel een probleem."

Het college reageert furieus op die beschuldiging. "De Rekenkamer gooit alles door elkaar en verdraait de feiten. Het is echt onzin om te stellen dat die 40 miljoen veel groter wordt."

Rotterdamse politici vrezen al een tijdje dat de gemeente meer moet uitgeven. Een risico dat reëel is, zo schetst de Rekenkamer, omdat andere betrokken partijen (Feyenoord, stadion Feijenoord en de Stichting Gebiedsontwikkeling aan de Maas) door de coronacrisis financiële problemen verwachten.

"De gemeente wordt uitgedaagd om de randen van gemaakte afspraken op te zoeken in het belang van de continuïteit van het project", staat in het rapport.

Daarbij merkt de Rekenkamer op dat hoe verder het stadion vordert, hoe meer de druk op het project toeneemt en hoe meer de scheidslijn tussen gemeente en private partijen vertroebelt. Dit kan leiden tot een minder kritische blik op de plannen.

Naast de kostenoverschrijding speelt er volgens de Rekenkamer nog een fundamenteel thema dat ontbreekt in de huidige bouwplannen: het publieke belang.

Volgens waakhond heeft de gemeente nooit goed uitgelegd waarom de markt niet zelf een stadion kan financieren en waarom de overheid erbij betrokken moet worden. Ook heeft het college nooit alternatieven voorgelegd. De raad moest destijds stemmen over de hele gebiedsontwikkeling, inclusief het voetbalstadion.

"Heb je dat stadion van bijna een half miljard (444 miljoen euro, red.) echt nodig om Rotterdam-Zuid verder te ontwikkelen?", vraagt Hofstra zich af. "Of zou je met die gemeentelijke miljoenen, zonder dat stadion, voor even veel geld misschien meer woningen kunnen bouwen? Die discussie is in de Rotterdamse gemeenteraad niet gevoerd."

"Er is eigenlijk helemaal niet naar gekeken. Er moet een publiek belang zijn als je in projecten als dit gemeentegeld stopt. Dat is niet gebeurd."

Het Rotterdamse college is het niet met die conclusie eens. "Het nieuwe stadion is een belangrijk onderdeel van de grote gebiedsontwikkeling Feyenoord City. Deze ontwikkeling is belangrijk voor alle Rotterdammers: ze is verbindend in fysieke en maatschappelijke zin, waar nu infrastructuur de stad opdeelt. Door financieel deel te nemen, zorgen we ervoor dat deze gebiedsontwikkeling er ook daadwerkelijk komt. Daarmee is het publiek belang wat ons betreft volkomen duidelijk."

Komt het stadion er ooit?

Doordat de plannen voor het stadion al eerder een jaar zijn vertraagd, is ook de business case nog niet rond. Die moet aantonen in hoeverre de plannen financieel haalbaar zijn. De gemeente moet later dit jaar beslissen of het door wil gaan met Feyenoord City.

De voetbalclub Feyenoord heeft, mede door de coronacrisis, zelf ook al aangegeven opnieuw naar de stadionplannen te kijken. Directeur Mark Koevermans gaf vorige week bij de regionale omroep Rijnmond aan dat over vier tot zes weken bekend moet worden of Feyenoord nog heil ziet in de komst van een nieuw stadion.