Waarom melkveehouders boos zijn over 'eiwitplan' minister Schouten
De melkveesector en minister Schouten zijn het over een ding eens: koeien moeten minder eiwitrijk voer krijgen. Dat levert stikstofreductie op, zodat er weer meer huizen gebouwd kunnen worden. Maar de boeren en Schouten lijken lijnrecht tegenover elkaar te staan over de manier waarop dit moet gebeuren.
De minister wil een limiet aan de toegestane hoeveelheid eiwit in krachtvoer. Dat is het aanvullende voedsel voor koeien naast bijvoorbeeld gras, mais of hooi. Melkveehouders riskeren vanaf 1 september een boete van 2500 euro als ze krachtvoer gebruiken of op voorraad hebben met te veel eiwit.
Twee dagen op een rij voerden agrariërs actie tegen dit plan. Trucks van Defensie blokkeerden vanmorgen de binnenstad van Den Haag om te voorkomen dat boeren op trekkers opnieuw het Binnenhof zouden bereiken. De protestacties vandaag verliepen het grootste deel van de dag rustig.
Uitzondering was de inmiddels opgeheven blokkade van de A1 vanmiddag bij Deventer:
Als grootste bezwaar tegen het plan noemen boeren de gezondheidsrisico's voor koeien. Dat wordt onderschreven door de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD).
Veevoerdeskundige Jan Dijkstra van de Universiteit Wageningen is het eens met de dierenartsen. "Als bijvoorbeeld een jong kalf te weinig eiwit krijgt, kan die later problemen krijgen. Denk aan gevoeligheid voor ziektes of een verminderde vruchtbaarheid."
Het plan van de minister maakt het volgens Dijkstra moeilijker om vee een gebalanceerd dieet te geven. Want het gevolg kan zijn dat de veehouders meer voer geven om aan dezelfde hoeveelheid eiwit te komen als eerst. Daardoor kunnen de koeien en kalveren te dik worden.
'Duizenden boeren getroffen'
Zo'n 40 procent van de 16.000 melkveebedrijven krijgt volgens brancheorganisatie LTO last van het plan. Dat zijn de boeren die afhankelijk zijn van krachtvoer. Bijvoorbeeld omdat de gewassen die daar groeien beperkt zijn en onvoldoende zijn voor een gebalanceerd dieet.
Minder eiwit in krachtvoer kan ook leiden tot minder melkproductie. "Het is op voorhand moeilijk te zeggen hoeveel dat scheelt", zegt Dijkstra. De eiwitinname kan volgens hem wel "een stuk lager" zonder dat koeien minder melk geven.
Het effect op de melkproductie zal relatief gering zijn, zegt Wil Meulenbroek, voorzitter van de LTO-afdeling melkveehouderij. Het is volgens hem een ondergeschikt argument omdat het vooralsnog gaat om een tijdelijke maatregel tot 1 januari 2021. Maar de schade aan de dieren kan wel wel permanent zijn.
"Melkveehouders moeten kiezen tussen twee keuzes die verkeerd zijn", legt Meulenbroek uit. "Kies je voor dierenwelzijn of hou je je aan de regels van de minister? Melkveehouders hebben het gevoel dat er geen begrip is voor hun situatie."
Afgelopen nacht in de Tweede Kamer bleek dat begrip er wel te zijn. De Kamer stemde in met een motie om het alternatieve plan van de boeren door het Planbureau voor de Leefomgeving te laten doorrekenen.
Wat stellen melkveehouders voor?
Als alternatief willen melkveehouders zelf de regie houden over het dieet van de koeien en beloven ze hun dieren 3 procent minder eiwit te voeren. Dat wordt volgens de LTO berekend op basis van de hoeveelheid eiwit die een boer de tweede helft van 2018 heeft verbruikt.
Veevoerexpert Dijkstra denk dat dit alternatief - zolang de boeren hun belofte nakomen - op papier iets beter is voor het welzijn van de dieren. Want die kunnen het beste inschatten wat een dier nodig heeft om gezond te blijven.
Minister Schouten zegt dat ze geen "zoete broodjes met de boeren wil bakken":
Minister Schouten betwijfelt of er überhaupt genoeg tijd is om het plan van de melkveehouderij door te lichten. Ook benadrukt ze dat volgens haar de gezondheid van de dieren in het huidige plan wel gewaarborgd is. Er komt hulp voor boeren die kunnen aantonen dat hun dieren in problemen raken.
Bovendien biedt het alternatieve plan, waarbij de boeren vrijwillig minder eiwit toedienen, geen juridische garantie voor de benodigde stikstofreductie, zegt de minister. "We hebben er weken over gesproken met de sector, maar uiteindelijk was de conclusie dat het voorstel niet zou leveren wat we nodig hebben om weer huizen te kunnen bouwen."
De maatregel moet een ammoniakreductie van 0,2 kiloton opleveren. Dat is weinig als je het vergelijkt met de jaarlijkse stikstofuitstoot van de melkveesector (280 kiloton, CBS), maar voldoende om de bouw van 75.000 woningen te kunnen realiseren.
