Werkgevers in de zorg 'willen niet beslissen wie wel of niet 1000 euro krijgt'

• Karen Eshuis en Wim Kopinga

  redacteuren Online

Een coronabonus van 1000 euro netto: minister De Jonge van Volksgezondheid kondigde dat extraatje voor zorgmedewerkers vorige week aan. Maar over de uitbetaling van de bonus is nog veel discussie. De Jonge wil dat werkgevers bepalen wie het geld krijgt, maar die willen daar niet over beslissen. "Dat is aan het ministerie", klinkt het. Ze zijn kritisch op de minister, omdat dit aspect uit hun voorstel niet volledig is overgenomen.

Voorafgaand aan de aankondiging van de zorgbonus is achter de schermen veel overlegd. Een verkenner overlegde namens het ministerie met 17 vertegenwoordigers uit de zorg over de uitvoering ervan. De conclusies: er moest een bonus uitgekeerd worden die "generiek en substantieel" is. De sociale partners kwamen uit op een bedrag van ongeveer 1000 euro. Ook zou er geen selectie plaatsvinden over wie wel en niet een bonus krijgt; dat zou het proces versimpelen.

Er zouden alleen uitzonderingen gemaakt kunnen voor personeel dat meer dan 100.000 euro verdient of werknemers die door de coronacrisis juist duidelijk minder actief waren. Ingewikkelder zou de uitkering van de bonus niet moeten worden, omdat het dan volgens de sector onuitvoerbaar wordt.

Mooi gebaar, maar hoe voer je het uit?

Hans Buijing van Zorgthuisnl, een branchevereniging voor thuiszorgondernemers, was een van de partijen die met de verkenner sprak. Hij noemt de bonus voor mensen in de zorg een mooi gebaar. "Maar we hebben toen meteen de vraag gesteld: hoe voer je dit uit? In ons land is de corona-uitbraak regionaal geweest. Er zijn mensen die er indringend mee te maken hebben gehad, en anderen zijdelings. Maar iedereen in de zorg heeft er op een of andere manier stress door gehad. Daarom is er geen goed criterium voor wie er wel en niet een bonus krijgt."

Dat vindt ook woordvoerder Johan van Ruijven van Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). Ook hij werd de afgelopen weken benaderd. "De politiek is aan zet. Wij willen geen keuze maken: wie krijgt wel en wie niet. Dat is echt aan Den Haag", reageert hij. De branche-organisaties van GGD's zegt nog vragen te hebben over de uitvoering. "De aarzeling zit bij ons in een eventueel onderscheid tussen functies", zegt een woordvoerder.

Actiz, de branchevereniging voor zorgorganisaties, wil nog niet inhoudelijk reageren. Het gesprek tussen Actiz, haar leden en het ministerie loopt nog, maar Actiz laat al wel weten dat ook daar nog vragen leven. "Als de overheid beslist een bonus uit te keren, dan moeten ze ook het kader schetsen."

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen schaart zich achter dit standpunt. Een woordvoerder wijst erop dat veel punten die vanuit de zorg zijn voorgesteld rond de bonus zijn overgenomen. "Bijna alles is gehonoreerd, maar dit kader schetsen, dat is nog een puntje."

800 miljoen

Minister De Jonge schrijft in zijn Kamerbrief dat werkgevers een aanvraag kunnen indienen voor de bonus namens het zorgpersoneel. Verder schrijft hij dat "het niet voor de hand ligt om een bonus aan te vragen voor personeel dat juist minder gewerkt heeft, omdat afdelingen door corona tijdelijk stil hebben gelegen".

De bonus is bedoeld voor verpleegkundigen, verzorgenden en ondersteunend personeel, zoals schoonmakers, in alle sectoren van de zorg. Voorwaarde is dat ze in de periode 1 maart tot 1 september in hun werk direct of indirect de gevolgen van het coronavirus hebben ondervonden. De minister schat dat zo'n 800.000 mensen voor de bonus in aanmerking komen. Er is dus zo'n 800 miljoen euro mee gemoeid.

Aan zorgwerkgevers wordt "aan de voorkant" gevraagd om inzichtelijk te maken hoeveel personeel in aanmerking komt voor de bonus. De uitvoeringsorganisatie van de overheid, Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen (DUS-I), bekijkt vervolgens hoe het geld via de zorginstelling bij de medewerkers komt, via een speciaal loket dat uiterlijk 1 oktober 2020 geopend moet zijn.

Ministerie: regeling verder uitwerken

Het ministerie zegt in een reactie dat "de precieze afbakeningscriteria deze zomer nader worden uitgewerkt met werkgevers". "Op basis daarvan kan de werkgever straks per 1 oktober doorgeven welke werknemers hiervoor in aanmerking zouden moeten komen", aldus een woordvoerder.

VGN wil ook dat de politiek een duidelijker kader schept. "De sector moet niet dit probleem oplossen, maak het niet onnodig complex. Wij moeten het uitvoeren, dus wat ons betreft gebeurt dat zo breed mogelijk. Hiermee voorkom je extra werk en geef je duidelijkheid."

De bonus is niet bedoeld voor artsen, omdat zij al een hoger salaris hebben. Vakbond FBZ, die hoogopgeleide zorgprofessionals vertegenwoordigt, verzoekt de minister "met klem" om andere groepen die een essentiële rol hebben vervuld, niet uit het oog te verliezen bij de uitwerking van de regeling. "Zij verdienen net zo goed waardering", aldus FBZ-directeur Caroline van den Brekel op hun website.