Honderd jaar oude kaarten van Drenthe laten ander landschap zien

Op een zolder in Deventer zijn honderd jaar oude, met de hand getekende kaarten opgedoken van enkele Drentse dorpen. Op de kaarten zijn de verschillen met de huidige situatie goed te zien, bijvoorbeeld in Ruinen.

De kaarten zijn in bezit van landschapsarchitect Andries van den Berg, die ook voorzitter is van de Commissie Leefomgeving Drenthe. Van den Berg wist zelf wel van het bestaan van de kaarten, maar omdat ze op zolder lagen had hij er al lang niet naar omgekeken.

De kaarten zijn getekend door de opa van Van den Berg. Imme van den Berg maakte ze toen hij zo'n honderd jaar geleden voor de Belastingdienst werkte. Het was onder meer zijn taak om kaartspelbelasting te innen, zegt zijn kleinzoon tegen RTV Drenthe.

"In alle cafés, voor zover die er waren, werden spellen gespeeld. Waarschijnlijk ging het daarbij om geld. Mijn opa ging dan op de fiets naar al die verschillende gelegenheden." De kaarten had hij gemaakt om te onthouden waar de cafés precies stonden en wat de beste routes ernaartoe waren.

"Je kunt je het bijna niet voorstellen, de blauwe envelop van de belasting bestond toen nog niet."

Op de kaarten is onder meer te zien waar het gemeentehuis lag en hoeveel woningen er stonden. Van den Berg vergelijkt de kaarten voor het eerst met het dorp nu en de rest van de omgeving. Het landschap is veranderd. "Het riviertje, de Ruiner Aa, is bijvoorbeeld erg gekanaliseerd, het is geen vrijlopend riviertje meer en het water staat ook bijna stil."

Verder is het heidegebied rondom Ruinen verdwenen. "Je hebt natuurlijk nog wel het Dwingelderveld, maar de heide om Ruinen heen is ontgonnen en boerderijtjes stonden hier vroeger nauwelijks. Maar de structuur van het gebied, met de weggetjes, die is wel helemaal intact gebleven."

Oude bomen

Van den Berg is blij met de kaarten. "Het is heel mooie en gedetailleerde informatie."

Het Drents Archief is in het bezit van meer oude kaarten en ook op topotijdreis.nl kun je kaarten uit die tijd terugvinden. De informatie over het veranderde landschap is dan ook niet nieuw. Toch is het archief nieuwsgierig naar de vondst. "Het is wel erg interessant om te kijken met welk doel een kaart is gemaakt", zegt Joke Wolff van het Drents Archief. "Een kadastrale kaart is weer heel anders dan een kaart waar bijvoorbeeld oude bomen op staan getekend. Daar weten we veel minder van."