Amerikaanse ex-marinier krijgt in Rusland 16 jaar voor spionage

In Rusland is de Amerikaanse ex-marinier Paul Whelan veroordeeld tot 16 jaar cel voor spionage. Hij zat al vast sinds december 2018, toen hij in een hotel in Moskou werd opgepakt. Russische aanklagers hadden eind vorige maand 18 jaar cel geëist.

Volgens de Russische regering werd Whelan (50) in de hotelkamer betrapt met een usb-stick met geheime informatie. De Amerikaan, die ook een Brits, een Canadees en een Iers paspoort heeft, zegt dat hij erin geluisd is. Hij had naar eigen zeggen een gegevensdrager gekregen van een Russische kennis, en dacht dat er vakantiefoto's op stonden. Die kennis bleek een majoor van de Russische veiligheidsdienst FSB.

'Politiek theater'

De advocaat en familie van Whelan zeggen dat Rusland een hoge gevangenisstraf wil gebruiken als ruilmiddel. Whelan zou op termijn vrijgelaten kunnen worden als onderdeel van een gevangenenruil met de Verenigde Staten. Of het daarvan komt, is de vraag, zegt correspondent David Jan Godfroid. "Het zou zeker niet voor het eerst zijn."

Whelan zei na de uitspraak dat hij in een "politiek theater" was beland en dat hij geen woord had kunnen verstaan van wat er werd gezegd omdat alles in het Russisch ging. Ook de Amerikaanse ambassade heeft het proces veroordeeld als oneerlijk; volgens de Amerikanen is er geen enkel bewijs.

Whelans advocaat zei voor het vonnis tegen The New York Times dat zijn cliënt tientallen mensen kende in Rusland en dat niemand van hen heeft gezegd dat Whelan hen rekruteerde om mee te werken aan spionage. De hele zaak zou een provocatie zijn van Moskou.

'Goede beoordeling van de zaak is onmogelijk'

Godfroid zegt dat het hele proces achter gesloten deuren plaatsvond. "En ook het vonnis is maar voor een deel openbaar vanwege staatsgeheimen die anders openbaar zouden worden. Dat maakt het onmogelijk te beoordelen of er sprake is van een eerlijk proces."

"Laten we wel wezen, natuurlijk spioneren de Amerikanen in Rusland. En Whelan sprak dan misschien geen Russisch, hij is sinds 2007 wel heel vaak in Rusland geweest. Maar dat maakt hem als zodanig natuurlijk nog geen spion. Nogmaals, een goede beoordeling van de zaak is onmogelijk."

Whelan werkte als hoofd beveiliging van het Amerikaanse bedrijf BorgWarner, dat auto-onderdelen maakt en die onder meer naar Rusland exporteert. "In die hoedanigheid zou hij hier regelmatig naartoe zijn gekomen", zegt Godfroid. "In dit specifieke geval zou hij voor een bruiloft in Moskou zijn geweest."