Verdediging bij hervatting MH17-proces: corona en tijdgebrek spelen ons parten
Nadat het enkele maanden had stilgelegen, is vanochtend bij de rechtbank op Schiphol het MH17-proces verder gegaan. In maart werd het uitgesteld om de verdediging in staat te stellen zich in het dossier in te lezen. De rechtbank wees er toen op dat het Openbaar Ministerie "een enorme voorsprong" had qua dossierkennis. Op die achterstand hamerde de verdediging vanochtend, zoals ze dat in de aanloop naar vandaag in de media ook al had gedaan.
De advocaten, Boudewijn van Eijck en Sabine ten Doesschate, verklaarden dat ze zich nog niet goed genoeg hebben kunnen voorbereiden op de zaak. Deels heeft dat te maken met tijdgebrek: de advocaten moesten het ruim 40.000 pagina's tellende dossier in een paar maanden tijd lezen.
Dat is niet gelukt, zei Ten Doesschate. "Het is ingewikkelde materie. Je hebt soms technische deskundigheid nodig, zoals welke munitiedeeltjes van welk wapen afkomstig kunnen zijn, hoe radarsystemen werken of van welk type raket een rookspoor af kan komen."
Sporadisch contact met cliënt
Ook de uitbraak van het coronavirus werkte belemmerend. Zo konden ze niet naar Rusland om het dossier met hun cliënt, de Rus Oleg Poelatov, te bespreken. Op afstand communiceren is volgens de verdediging niet te doen. Een tolk moet alles vertalen en het zou ook niet veilig zijn om vertrouwelijke informatie telefonisch te bespreken. Ze hebben dan ook maar sporadisch contact gehad met Poelatov, die destijds plaatsvervangend hoofd van de inlichtingendienst van de rebellenrepubliek Donetsk was.
Het lijstje met punten dat volgens de advocaten nog onderzocht moet worden, is dan ook verre van compleet. Ze weten ook nog niet of ze de rechtbank gaan vragen het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk te verklaren, nog voor de zaak goed en wel begonnen is.
De advocaten zeiden zo'n verzoek te overwegen, omdat de verdachte destijds in een militaire strijd verwikkeld was en om die reden mogelijk helemaal niet vervolgd zou kunnen worden. Nu is het volgens de advocaten te vroeg om in te gaan op eventuele immuniteit, omdat nog niet duidelijk is wat de rol van Poelatov precies was.
Vanmiddag zal het OM meer inzicht geven in het onderzoek naar de vier verdachten die nu terechtstaan. De rechtbank wil ook graag weten of het OM nog andere verdachten op het oog heeft. Tegen 12.00 uur werd de zitting geschorst, om 13.00 uur gaat het verder.
Normaal gesproken wordt een strafdossier maar kort besproken als de verdachten er zelf niet bij zijn, zoals in deze zaak. Toch vindt de rechtbank dat het dossier nu uitgebreid besproken moet worden, vanwege de grote belangstelling voor het MH17-proces.
Vanwege het coronavirus zijn er in de rechtszaal overigens maatregelen genomen. De rechters, griffiers en officieren van justitie in de zaal zijn individueel gescheiden met plastic schotten tussen hen in. Het is er nu een stuk rustiger dan in maart, zegt verslaggever Remco Andringa. In het perscentrum, met werkplekken voor honderden journalisten, mogen maximaal dertig mensen naar binnen. "Ook in de zittingszaal is het aantal plaatsen zeer beperkt. Een klein groepje nabestaanden mag de zaak op Schiphol bijwonen op de voor hen vrijgehouden publieke tribune. Verder is het proces helemaal online te volgen."
Poelatovs advocaten zeiden in de aanloop naar vandaag al dat de coronamaatregelen hun voorbereidingen in de weg hebben gestaan. "Iedereen wil natuurlijk dat dit proces zo snel mogelijk zijn beloop krijgt, dat willen wij ook, maar we moeten nu helaas concluderen dat dat absoluut niet mogelijk is en dat dat toch tot veel vertraging zal gaan leiden", zei advocaat Boudewijn van Eijck tegen Nieuwsuur.
Anoniem
De kans dat Poelatov zelf naar Nederland komt lijkt erg klein. Rusland zal daar niet aan meewerken, ook omdat er nog een apart proces tegen Rusland loopt.
Los van wat de verdediging de komende dagen te berde zal brengen, zal het OM voort willen maken. Justitie zal een toelichting geven op de onderzoeken die tot nu toe zijn gedaan naar bijvoorbeeld foto's, video's en satellietbeelden.
In onderstaande video meer over Poelatov en de overige drie verdachten, die samen verantwoordelijk worden gehouden voor het neerhalen van de MH17:
Er zijn vanaf vandaag procesdagen gereserveerd tot begin volgende maand. Daarna wordt het proces eind augustus weer voortgezet.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neergehaald. Er kwamen 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
