Ruim kwart beroepsbevolking krijgt noodsteun

Het wordt steeds duidelijker hoeveel mensen in Nederland in de eerste drie maanden van de coronacrisis financieel deels overeind worden gehouden door de overheid. Volgens de laatste cijfers van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en uitkeringsinstantie UWV ontvangen inmiddels ruim 2,5 miljoen werkenden geld via steunmaatregelen, oftewel meer dan een kwart van de beroepsbevolking.

Vandaag is de laatste dag dat bedrijven een beroep kunnen doen op de eerste steunronde via de Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW). Via die regeling neemt de overheid een deel van de betaling van salarissen over.

Tweederde minder omzet

Tot nu toe hebben zo'n 144.000 bedrijven een NOW-aanvraag ingediend. Grofweg 123.000 daarvan zijn goedgekeurd, bij 8500 ondernemingen is de aanvraag afgekeurd. Dat is voornamelijk omdat zij niet precies konden doorgeven hoeveel ze aan loon voor hun personeel kwijt waren voor de crisis, bijvoorbeeld omdat ze toen nog geen loonkosten hadden. De overige aanvragen zijn nog in behandeling.

Bij de bedrijven waarvan de NOW-aanvraag is goedgekeurd, werken zo'n 2,1 miljoen mensen. De ondernemingen gaven gemiddeld aan dat ze ruim 68 procent minder omzet draaien deze maanden. Om ervoor te zorgen dat zij toch het salaris van hun personeel kunnen doorbetalen, heeft de overheid ze bij elkaar al 4,5 miljard euro aan voorschot betaald. Dat bedrag kan en zal nog oplopen: in totaal is er voor de eerste drie maanden van de crisis voor 8,7 miljard euro aan subsidie aangevraagd.

Ondernemers die verwachten minstens 80 procent van hun reguliere omzet te draaien, kunnen geen steun krijgen via de NOW. Deze bedrijven komen dus niet in de cijfers voor.

Geld naar zelfstandigen

Ook zelfstandigen kunnen steun krijgen van de overheid, via de Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandige Ondernemers (TOZO). Hoeveel mensen dat gedaan hebben, is nog niet precies duidelijk. In tegenstelling tot de NOW verlopen de aanvragen niet landelijk via één loket, maar via de gemeenten, waardoor de exacte cijfers pas later komen. Het ministerie schat dat er inmiddels 374.000 zelfstandige ondernemers een aanvraag hebben ingediend voor een tegemoetkoming of een lening.

Voor beide steunmaatregelen geldt dat de cijfers de komende tijd nog kunnen veranderen. Dat komt doordat ondernemers bij de aanvraag een schatting moeten geven van de verwachte omzet. Daarvoor heeft de overheid gekozen omdat op deze manier ondernemingen sneller ondersteund kunnen worden.

Het kan zijn dat achteraf blijkt dat die omzet hoger of toch lager was dan gedacht. In dat geval moeten ze geld terugbetalen of krijgen ze meer geld. Een uitgebreide controle van de cijfers vindt achteraf pas plaats.

Vooral kleine bedrijven

Het zijn vooral kleine bedrijven die geld hebben gekregen via de NOW: ruim twee derde van de instellingen heeft minder dan tien werknemers.

Van alle sectoren hebben de horeca en de detailhandel het vaakst steun ontvangen. Aan overheidsinstellingen, banken en verzekeringsbedrijven, het onderwijs en de energie- en waterbedrijven is het minst vaak steun uitgekeerd.

Ook verschilt de gemiddelde uitgekeerde steun aanzienlijk. Zo gaven horecabedrijven aan dat ze gemiddeld 81 procent minder omzet draaiden en kregen ze gemiddeld zo'n 12.500 euro aan steun per onderneming uitgekeerd. Banken en verzekeringsinstellingen kregen gemiddeld bijna 73.000 euro per aanvraag, en dat met een gemiddeld omzetverlies van 45 procent.

Een verklaring voor die verschillen kan het UWV, de instantie die de steun uitkeert, nog niet geven. Daarvoor moeten de beschikbare data nog verder geanalyseerd worden. Over het algemeen is de hoogte van het bedrag dat een bedrijf krijgt afhankelijk van hoeveel mensen er werken en hoe hoog hun salarissen zijn.

Toename aanvragen

In de eerste weken na de start van de regeling op 6 april was het aantal aanvragen voor hulp via de NOW zo'n 2000 per dag. Dat zakte langzaam in, tot zo'n 200 per dag na vijf weken. De laatste tijd is er weer een opleving te zien, en inmiddels doen 1500 ondernemingen per dag een beroep op de noodsteun.

De eerste ronde van de steunmaatregelen is bedoeld om ondernemers het eerste deel van de coronacrisis door te helpen komen. Het kabinet heeft de steun inmiddels met enkele maanden verlengd.