Harde brexit zonder deal nadert opnieuw
Na een periode van relatieve rust is het vandaag opnieuw een belangrijke dag voor de brexit-onderhandelingen. De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk onderhandelen via maar liefst elf videoschermen over een nieuw handelsverdrag. Als er onvoldoende vooruitgang wordt geboekt dan stevenen de EU en het VK alsnog af op een brexit zonder deal.
De Britten, die sinds eind januari al geen lid meer zijn van de EU, moeten voor 1 juli verlenging van de onderhandelingen aanvragen, anders vertrekken ze op 31 december met of zonder handelsdeal uit de Unie. Aangezien de onderhandelingen moeizaam verlopen, voorspellen veel diplomaten in Brussel dat het afsluiten van een handelsdeal voor het eind van dit jaar niet gaat lukken. De EU wil de gesprekken wel oprekken, maar aan Britse kant is verlenging niet bespreekbaar.
Sinds dit voorjaar zijn de onderhandelaars Barnier (EU) en Frost (VK) bezig om een handelsakkoord af te sluiten. Deze week gaat het vooral over de vis; wie mag waar vissen en onder welke voorwaarden? Verder bespreken ze het gelijke speelveld; regels om oneerlijke concurrentie tegen te gaan door bijvoorbeeld staatssteun of minder strenge milieuwetgeving, zodat het Britse bedrijfsleven niet bevoordeeld wordt ten opzichte van bedrijven in de EU.
Verwijten over en weer
De sfeer is grimmig, prikkelbaar. Na de vorige onderhandelingsronde werden over en weer brieven gestuurd met verwijten. Frost ergert zich aan de Europese opstelling en vraagt zich af of zijn land "slaafs de EU-standaarden moet volgen en onder het juk moet blijven van het Europese Hof van Justitie". De Britse onderhandelaar zegt dat de EU dit niet aan een democratisch land kan opleggen.
Barnier reageerde per brief kalm, volgens Brusselse diplomaten bijna Brits, door te zeggen dat onderhandelen via een brief en de media niet bijdraagt aan een oplossing. Bovendien moet Frost ophouden met elke keer de kers van de taart te willen eten. Maar daar zit wel een fundamenteel verschil van inzicht tussen de twee blokken. De Britten willen zoveel mogelijk verdragen, waarbij ze aparte arbitragecommissies willen, terwijl Brussel voorstander is van een zo breed mogelijk handelsverdrag met het Europees Hof als scheidsrechter.
Alle problemen lijken samen te komen in de gesprekken over de vis. De Britten willen over alle soorten vis (en dat zijn er nogal wat) aparte afspraken, een beetje zoals met Noorwegen. Maar de EU en Noorwegen hebben afspraken over zes vissoorten (kabeljauw, schelvis, schol, wijting, haring en koolvis). Bovendien eist het team van David Frost dat er elk jaar opnieuw wordt gesproken over wie hoeveel op welke plek in de Noordzee mag vangen.
De botsing over het gelijke speelveld, eerlijke concurrentie (het level playing field) is deze week nog fundamenteler geweest. Het gaat niet alleen over staatssteun, maar ook over belastingen, milieuregels en arbeidsrechten van werknemers. Het Verenigd Koninkrijk wil zo min mogelijk belemmeringen, maar de EU vindt dat ze zich ook in de toekomst aan de Europese regels moeten houden, omdat het anders oneerlijke concurrentie wordt voor de overige 27 EU-landen.
Naar Londen
Zonder uitstel zullen de onderhandelingen ook tijdens de zomermaanden gewoon doorgaan. Diplomaten verwachten dat als er iets gaat bewegen het pas in september zal zijn. "De Britten komen pas in actie als het bijna te laat is", verzucht een ervaren diplomaat. "Ze hopen nog steeds dat er onenigheid tussen de lidstaten ontstaat en ze iedereen tegen elkaar kunnen uitspelen."
Maar voorlopig lijkt dat nog niet het geval. In een poging om de zaak te redden is de Europese Unie van plan om naar Londen te reizen. De voorzitter van de Europese Raad Charles Michel zal binnenkort, waarschijnlijk samen met Commissievoorzitter Ursula von der Leyen op bezoek gaan bij Boris Johnson. De verwachting is dat de twee Europese leiders dat doen nog voor de EU-top van half juni.
