Mensen met beperking willen werken, maar dagbesteding komt moeizaam op gang

Steeds meer locaties voor dagbesteding openen deze week hun deuren. In de routekaart die premier Rutte en minister De Jonge in mei hebben gepresenteerd, staat dat iedereen met een beperking vanaf 1 juni weer "een passende vorm van dagbesteding" heeft.

Maar in de praktijk komt die dagopvang maar mondjesmaat van de grond. "Het beeld is dat alles vanaf 1 juni 'gewoon' weer zou opstarten, maar dat vraagt veel voorbereiding", zegt Johan van Ruijven van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. Een van de grootste obstakels is het vervoer van en naar de dagbesteding, zegt hij. "Het is een hele klus voor taxibedrijven om dat veilig en verantwoord te doen."

Inmiddels ligt er wel een protocol voor zulk zorgvervoer, maar waarschijnlijk komt dat pas volgende week op gang. Tot die tijd houden sommige woonvoorzieningen voor mensen met een beperking hun bewoners thuis.

Cliëntenorganisatie KansPlus heeft daar de afgelopen dagen meerdere meldingen over gekregen, laat voorzitter Pouwel van de Siepkamp weten. Niet alleen het vervoer is een probleem: sommige zorglocaties kiezen er bewust voor om nog even te wachten met externe dagbesteding, zegt hij. "Die willen dat bewoners zo veel mogelijk thuisblijven om het risico op een coronabesmetting te verkleinen."

Puntje-puntje-puntje komt niet

Dat betekent dat sommige organisaties die dagbesteding aanbieden nog niet al hun cliënten hebben teruggezien. "We krijgen steeds berichten met drie woorden", zegt Monique Aldenkamp van Cura Twente, een kleinschalige dagbestedingsorganisatie met vestigingen in Enschede en Haaksbergen. "Puntje-puntje-puntje komt niet."

Van de zeven cliënten uit een wooninstelling die Cura Twente normaal gesproken ontvangt, zijn vijf vooralsnog afwezig. "Wooninstellingen lossen het voorlopig zelf op."

Voor een deel begrijpt ze dat, omdat sommige cliënten heel kwetsbaar zijn. Maar andere bewoners hadden gewoon kunnen komen, vindt ze. "We hebben alles gedaan wat we konden. Er staan doorzichtige schotten tussen de computers, op de eettafel hebben we voor iedereen een eigen plek afgeplakt met tape, we desinfecteren alles meerdere keren per dag. En we hebben met 450 vierkante meter genoeg ruimte om afstand te houden."

Briefjes aan Rutte en de burgemeester

Waarom blijven de cliënten dan weg? Ton Hoegee is begeleider bij een woongroep waar deze week nog niemand naar de dagbesteding gaat. Hij legt uit: "We hebben hier achttien bewoners die op allemaal verschillende locaties dagbesteding hebben. Daar komen ze in contact met bewoners van andere woongroepen. Als ze terugkomen in onze groep, weet je niet wat er is gebeurd. We willen andere bewoners niet aan die risico's blootstellen."

Wel zijn ze bij 's Heeren Loo, de stichting waar Hoegees woongroep onder valt, druk bezig om de dagbesteding anders in te richten. "Dat is hard nodig, want onze cliënten willen heel graag aan de slag, dat geeft ze voldoening. In al hun briefjes aan Rutte en de burgemeester staat het: ik wil werken."

Hoegee en zijn collega's zoeken nu naar een maatwerkoplossing. "Bijvoorbeeld op maandag en woensdag naar de dagbesteding in een klein groepje en dan op andere dagen niet. Net als op scholen." Ze kijken ook naar het type dagbesteding, vertelt Hoegee. "Op een kaasboerderij is afstand houden geen probleem. In de horeca, waar veel cliënten werken, is dat ingewikkelder."

Zelfstandig wonen

Ook bij de Zuid-Hollandse gehandicaptenzorginstelling Ipse de Bruggen, met 400 locaties een grote speler, nemen ze het zekere voor het onzekere. Deze week mogen alleen cliënten die zelfstandig wonen én zelf voor vervoer kunnen zorgen enkele dagdelen naar de dagbesteding. Zij hebben het volgens bestuurder Jan van Hoek het hardst nodig. "In woongroepen en zorginstellingen wordt vaak wel een alternatief geboden, thuis niet."

En dat is best zwaar, zegt John van Splunder. Zijn 33-jarige dochter Shanti, die een verstandelijke beperking heeft, zat sinds de uitbraak van de coronacrisis thuis. Maandag gaat ze voor het eerst weer naar de dagbesteding. Vader John is opgelucht: "Even bijkomen, voor beide partijen."

Ipse de Bruggen-bestuurder Van Hoek benadrukt dat het wegvallen van de dagbesteding niet voor iedereen vervelend was. "Sommige cliënten zijn heel kwetsbaar. Die hadden juist baat bij de rust. Waarom zouden we dan haast maken om hen naar een andere locatie te brengen en daarmee een extra besmettingsrisico te lopen?"

Wat dat betreft komt het aan op maatwerk, zegt ook Van Hoek. "Ieder zorgteam maakt bij ons een eigen afweging: wat past het beste bij de cliënt en hoe kunnen we de veiligheid garanderen? Dat is het allermoeilijkst. Want veel van onze cliënten zullen nooit met de anderhalvemeterregel kunnen omgaan."