Door corona op afstand verslag doen van verkiezingen Suriname
De correspondenten van de NOS vertellen in een reeks persoonlijke verhalen hoe zij de coronacrisis beleven.
Via Facebook volg ik vanuit mijn woonkamer in Rio de Janeiro hoe een vrouw in Suriname filmend met haar mobieltje de Anthony Nesty Sporthal in Paramaribo binnenloopt en vertelt wat ze ziet. Bij de verkiezingen is hier het Centraal Hoofdstembureau gevestigd en al dagenlang staan er een paar honderd dozen en stembussen opgesteld, onder toeziend oog van de medewerkers, de politie en tientallen burgers.
Via mijn laptop zie ik op de tribunes in de sporthal afgevaardigden zitten van verschillende politieke partijen. Een aantal jonge Surinamers heeft zelfs hangmatten opgehangen. Een van hen vertelt hoe hij hier al drie dagen slaapt, om samen met anderen de stembussen te bewaken.
Omdat de verkiezingen in Suriname zo chaotisch en klungelig verlopen en er een week na de stembusgang nog steeds geen definitieve uitslag bekend is gemaakt, terwijl al 99,5 procent van de stemmen is geteld, groeit het wantrouwen. "Wordt er soms gefraudeerd?", vragen veel Surinamers zich angstig af.
Er staat bij deze verkiezingen enorm veel op het spel. Het land is vrijwel bankroet en voor president Bouterse persoonlijk is zijn vrijheid in het geding. Bouterse is veroordeeld tot twintig jaar cel voor de Decembermoorden, maar zolang hij president is heeft hij macht en immuniteit en kan hij in elk geval uit de gevangenis blijven. Nu zijn partij flink verloren heeft en oppositieleider Chan Santokhi de grote winnaar is, liggen de kaarten anders.
Geen uitzondering
Dit zijn de meest spannende en cruciale verkiezingen van Suriname. En juist nu ben ik er niet bij. Suriname zit op slot, zoals zoveel landen in de coronacrisis. Er gaan geen vluchten en ook de landsgrenzen zijn gesloten vanwege covid-19. Een handjevol waarnemers uit omliggende Zuid-Amerikaanse en Caribische landen is binnengelaten. Maar voor journalisten wordt geen uitzondering gemaakt.
Ik had het allemaal zo mooi gepland in het pre-coronatijdperk. Met een reeks ideeën voor reportages en andere opdrachten zou ik de hele verkiezingsmaand mei in Suriname blijven.
Het zijn de vijfde verkiezingen die ik versla. Ruim elf jaar woonde ik in Suriname en was er gestationeerd als correspondent. Toen ik in 2012 naar Brazilië vertrok, bleef ik Suriname volgen. Ik ben er praktisch om de drie maanden voor werk en familiebezoek.
Terwijl ik via Facebook nog steeds volg wat er in de sporthal gebeurt, belt cameraman Jurgen Lachman vanuit Suriname. Hij heeft zijn camera opgesteld en Chan Santokhi, de nieuwe beoogde president van Suriname, is inmiddels gearriveerd. "Ik zet je nu op de speaker", zegt Jurgen haastig. Even later hoor ik de stem van Santokhi en begin ik met het interview. Santokhi geeft mij aan de andere kant van de lijn in Rio antwoord, terwijl hij in Paramaribo gefilmd wordt en richting de camera kijkt.
Na het interview krijg ik een appje van een lokale journalist met wie ik nauw samenwerk: "Luister snel naar de SRS." Op mijn telefoon heb ik een app met alle Surinaamse radiostations, vlug zoek ik de staatszender SRS op. Ik hoor de stem van president Bouterse die oproept tot een hertelling van de stemmen. Starnieuws, een van de betrouwbare nieuwssites, meldt het binnen een paar minuten als breaking news.
Oren en ogen ter plaatse
Met mijn Surinaamse collega maakte ik tijdens mijn laatste bezoek in februari al afspraken: hij zou ondersteuning bieden bij de verkiezingen. Maar door de coronacrisis is hij nu een van de vele oren en ogen voor mij ter plaatse geworden. Zoals ook mijn andere contacten dat zijn. Collega journalisten, maar ook vrienden en familieleden, taxichauffeurs, en de vele Surinamers die ik in wat voor hoedanigheid dan ook, ooit interviewde of die ik nog ken vanuit de tijd dat ik in Suriname woonde.
Het land is klein, je kunt snel dicht bij het vuur komen en mijn netwerk is breed en divers. Daardoor en dankzij de digitale wereld lukt het me op afstand de verkiezingen in Suriname te volgen.
Als me in een ochtenduitzending van het NOS Radio 1 Journaal gevraagd wordt welk gevoel Surinamers bij deze verkiezingen hebben, citeer ik een vriend die me de afgelopen week zijn gevoel beschreef. "Eerst was ik euforisch toen de uitslagen kwamen, daarna kwam het ongeloof toen de uitslag maar uitbleef, en nu ben ik wanhopig en boos."
Als ik eerder in de week een bijdrage opneem beneden in de tuin, check ik nog snel de tekst met een vriendin die als een van de nationale waarnemers betrokken is bij deze verkiezingen.
Er komt een appje binnen uit Hilversum. Het interview met Santokhi is net op tijd binnengekomen. Ik voel de adrenaline uit mijn lijf stromen en dans door de kamer. De cameraman, die het inmiddels ook weet, stuurt smiley's. Normaal gesproken zouden we nu juichend in de auto zitten.
Met een beetje geluk is rond augustus alles weer een beetje op gang gekomen en kan ik hopelijk naar Suriname om te verslaan hoe de nieuwe president geïnstalleerd wordt.