Cuba hervormt: 'communisme 2.0'

Voor het eerst in veertien jaar is er weer een partijcongres van de communistische partij van Cuba (PCC), de enige toegestane politieke partij van het land. Het is na een halve eeuw waarschijnlijk het laatste congres met Fidel Castro, die decennialang de onbetwiste leider van de PCC en van het land was.

Aan het begin van het congres werd een grote militaire parade gehouden. Daarmee werd de invasie van de Varkensbaai door Cubaanse ballingen vijftig jaar geleden herdacht.

De afgevaardigden buigen zich nu drie dagen lang over bijna 300 voorstellen om de economie op het eiland drastisch te hervormen. Het regime spreekt van een "update" van het communisme.

Economie

Cuba is zo goed als bankroet en daarom zijn hervormingen noodzakelijk, zegt de opvolger van de zieke Fidel Castro, zijn broer Raúl. China en Vietnam, communistische landen met een flinke dosis economisch kapitalisme, lijken zijn voorbeelden te zijn.

Raúl kondigde al een serie verregaande veranderingen aan en de 291 economische hervormingsvoorstellen die het partijcongres nu behandelt, betekenen feitelijk het einde van de staatsgeleide planeconomie in Cuba.

Castro

De leider van de partij is de Eerste Secretaris: tot nu toe was dat Fidel Castro. Zijn broer Raúl was de Tweede Secretaris. Naar verwachting krijgt Fidel nu een of andere eretitel en consolideert Raúl op dit congres zijn positie als partijleider.

Maar wie wordt zijn rechterhand en gedoodverfde kroonprins, de nieuwe Tweede Secretaris? Voor het eerst zal dat iemand zijn met een andere achternaam, geen Castro dus. Of hebben de broers nog een verrassing in petto?

Kritiek

Met of zonder Fidel: de PCC blijft de enig toegestane partij van Cuba. Niemand verwacht dat daar verandering in komt en dissidenten vinden de economische hervormingen niet ver genoeg gaan.

Critici herinneren zich de laatste twee congressen van de communistische partij. Tijdens het voorlaatste in 1991 beleefde Cuba zware tijden. De noodzaak tot hervormingen werd ook toen erkend, door Fidel Castro zelf.

Maar bij het laatste congres, in 1997, ging het economisch al een stukje beter en niemand binnen de partij sprak nog over de noodzaak van een 'update'. Het ziet er niet naar uit dat het nu weer zo gaat.