Energie-investeringen naar historisch dieptepunt door coronacrisis

• Rob Koster

  Economieverslaggever

De investeringen in de energiesector zijn door de coronacrisis wereldwijd met 20 procent teruggelopen, de grootste daling in de geschiedenis. Dat staat in een rapport van het Internationaal Energieagentschap IEA. Het gebrek aan investeringen kan leiden tot energietekorten in de nabije toekomst.

De directeur van de IEA noemt de situatie verontrustend: "Het leidt op dit moment tot ontslagen en gemiste kansen op bedrijvigheid in de energiesector. Daarnaast leidt het tot een gebrek aan energieprojecten die we in de nabije toekomst nodig hebben als de economie weer aantrekt", aldus directeur Fatih Birol.

Door de wereldwijde maatregelen tegen de coronapandemie wordt er nauwelijks meer gevlogen, veel minder autogereden en legden fabrieken de productie stil. In landen met een volledige lockdown nam de vraag naar energie met 25 procent af en in landen met een gedeeltelijke lockdown is dat 18 procent.

Tegelijkertijd zit de hele wereld thuis achter de computer. Hoewel ook de vraag naar elektriciteit instortte is het aandeel elektriciteit in het totale energieverbruik voor het eerst groter dan het aandeel olie en gas.

Duurzame energie

Investeringen in olie en gas zijn sinds de coronacrisis met een derde gedaald, in schaliegas zelfs met 50 procent. De investeringen in duurzame energie uit zon en wind zouden moeten stijgen, maar zijn teruggevallen naar het niveau van drie jaar geleden. "De teruggang in investeringen in schone elektriciteit ondermijnt de noodzakelijke verandering naar duurzame energie", zegt Birol. De investeringen in het elektriciteitsnetwerk zijn wereldwijd met bijna tien procent gedaald.

Het aandeel duurzame energie steeg weliswaar van een derde naar veertig procent van het totale energieverbruik, maar dat komt door het ingestorte verbruik van olie en gas en niet door een absolute toename van duurzame energie.

De tijdelijke vermindering van de CO2-uitstoot zal alleen doorzetten als er snel meer geïnvesteerd wordt in duurzame energie, denkt het energieagentschap. "De mate waarin overheden duurzaamheid als voorwaarde stellen voor hun economische herstelplannen zal hiervoor bepalend zijn", aldus de IEA-directeur.

Indirecte subsidie fossiele energie

Barbara Baarsma, directeur Rabobank Amsterdam, schrijft in een advies aan de Tweede Kamer dat de lage stroomprijzen het verdienmodel van duurzame energieprojecten ondermijnen. Zo dreigt de financiering van de bouw van grote windmolenparken voor de Nederlandse kust een probleem te worden.

Econoom Baarsma pleit onder meer voor het afschaffen van indirecte subsidies aan olie- en gasproducenten. Zo krijgt de industrie grootverbruikerskorting op de gasprijs en is kerosine voor de luchtvaart onbelast.

Verder moeten de steunmaatregelen van het kabinet om de economie weer uit de coronacrisis te halen 'groene' voorwaarden bevatten, stelt de Rabobank-directeur.