Is de bodem bereikt? Misschien wel, zeggen deze economen
De wereldeconomie heeft waarschijnlijk zijn dieptepunt bereikt, dat schrijft zakenblad Bloomberg Business Week op basis van recente rapporten van de Amerikaanse zakenbanken Goldman Sachs en Morgan Stanley. Als het klopt, schrijft het blad, betekent dit dat het herstel van de economie is ingezet.
Volgens hoofdeconoom Chetan Ahya van Morgan Stanley bereikte de Chinese economie als gevolg van corona haar dieptepunt in februari en de eurozone en de VS in midden en eind april. Alleen Zuid-Amerika zou volgens de schatting nog niet op dat punt zijn aangekomen. Op veel plekken wordt er meer gereisd en dalen uitgaven van huishoudens minder sterk dan in de eerste weken van de uitbraak.
'Langzaam wat herstel'
Nederlandse economen reageren overwegend positief op de berichten. "Wij stellen ons ook de vraag of de bodem is bereikt", zegt Ester Barendregt, hoofd Nederland bij RaboResearch. Een harde uitspraak wil zij niet doen. "Er is simpelweg een gebrek aan cijfers. Maar dat we nu langzaam wat meer bewegingsruimte krijgen door het versoepelen van de corona-maatregelen betekent dat consumenten meer kunnen gaan uitgeven. Daarmee zou je langzaam wat herstel kunnen gaan zien."
Andere kant van het verhaal is volgens de econoom dat zelfs als maatregelen worden versoepeld, en bijvoorbeeld kappers en horeca binnenkort weer open mogen, Nederland niet meteen op volle capaciteit zal draaien.
"Daarmee heeft deze coronacrisis ook op de lange termijn een schadelijk effect op de economie. Als het gaat om problemen met de productie, dus de aanbodzijde van de economie, zouden we het ergste kunnen hebben gehad", denkt Barendregt. "De vraag is of dat aan de vraagkant, dus bij de bestedingen, ook zo is. Bedrijven en huishoudens zullen de komende tijd nog voorzichtig zijn met uitgaven."
Hier herstel, daar niet
Toch is Barendregt voorzichtig optimistisch. "Het feit dat we onszelf hardop afvragen of het ergste is geweest, zegt al iets. De sfeer is anders dan een paar weken geleden, toen we vooral met zijn allen aan het verwerken waren wat de economie overkwam. Het denken is nu gericht op hoe het herstel wordt ingezet, hoelang dat duurt en wat ervoor nodig is. De blik is gericht naar de toekomst, en kan dat ook meer zijn."
Voorlopig lijkt het economische dieptepunt bereikt, zegt ook Harald Benink, hoogleraar Banken en Financiën aan de Universiteit van Tilburg. Maar dat zegt volgens hem niet alles. "Want als het herstel maar in delen van de economie te voelen is, kun je nog lang kampen met problemen. Denk aan de werkloosheid. Die kan oplopen als pas over een tijdje bedrijven omvallen als zij weer open mogen, maar niet de omzet draaien die ze eerst wel hadden, bijvoorbeeld door verminderd consumentenvertrouwen. Dan vallen ontslagen en faillissementen."
Zelf de broek ophouden
Het zegt dus niet alles, dat we voorbij het dieptepunt van de economische krimp zijn. "Fabrieken gaan weer deels open, er is meer productie", zegt Benink. "En toch kan het zijn dat veel bedrijven het niet gaan redden. Ik wil maar zeggen dat het passeren van het dieptepunt niet wil zeggen dat de malaise voorbij is."
Optimisme vind Benink dan ook niet gepast. "Vanwege het onheil dat er voor veel bedrijven aan zit te komen. Zij zijn een beetje uit de wind gehouden door de economische steunmaatregelen, maar als de deuren open mogen, wordt misschien niet meer 90 procent van de salarissen uitbetaald, en moeten zij hun eigen broek weer ophouden. Dan zal misschien blijken dat dat niet kan."
Bovendien is de Nederlandse economie niet een op zichzelf staand iets. "Momenteel wordt de discussie gevoerd of er een herstelfonds moet komen voor de Europese landen die in diepe problemen zitten. Landen als Nederland hebben daar moeite mee, maar ik denk dat zonder zo'n fonds het economisch herstel daar niet van de grond komt. En dan komt ook de export hier in het geding. Dan verkopen we minder bloemen en kaas aan landen als Italië en blijven de grote problemen bestaan."