Veel lof voor toespraken koning en Grunberg: 'Ieder woord was raak'
De toespraak van koning Willem-Alexander bij de Nationale Dodenherdenking is bij veel mensen in goede aarde gevallen. Ook de speech van schrijver Arnon Grunberg kreeg veel bijval.
De uitgesproken woorden zijn juist nu belangrijk, vinden veel commentatoren."Ik hoop dat iedereen zich bewust is van de werking van gif in woorden", zei Gerdi Verbeet vanmorgen in het NOS Radio 1 Journaal. Als voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei was ze gisteren aanwezig op de Dodenherdenking op een lege Dam in Amsterdam.
Bekijk de toespraak terug:
Het was de eerste keer ooit dat het staatshoofd bij de herdenking het woord nam. "Dat vond ik heel bijzonder. Ik wist ook niet wat hij ging zeggen", zei Verbeet. "Ik stond daar echt te luisteren. Ieder woord was raak."
Ook in veel huiskamers bleek dat gevoel gisteren te heersen. Op sociale media waren veel mensen positief over de 'oprechte speech' van de koning.
"Het voelt vreemd op een bijna lege Dam. Maar ik weet dat U, dat jij, deze Nationale Herdenking meebeleeft en dat we hier samen staan." Zo begon de koning zijn toespraak bij het Nationaal Monument in Amsterdam. "In deze uitzonderlijke maanden hebben wij allemaal een deel van onze vrijheid op moeten geven. Sinds de oorlog heeft ons land iets dergelijks niet gekend. Nu maken we zelf een keuze. In het belang van leven en gezondheid."
Adriana van Dooijeweert, voorzitter van het College voor de Rechten van de Mens, was blij met die eerste woorden. "Toen zei ik tegen mijn man: 'Dat zit aardig op lijn met het College'. Ik vond de toespraak heel indrukwekkend."
Het minste wat we kunnen doen is: niet wegkijken. Niet goedpraten. Niet uitwissen. Niet apart zetten. Niet ‘normaal’ maken wat niet normaal is
"Het ging om de menselijke waardigheid, het recht te zijn wie je bent", zegt Van Dooijeweert. "Of je nou Joods, Marokkaans, homo of vrouw bent, je hebt het recht jezelf te zijn. Het omgekeerde is ook waar: je moet niet gedwongen worden je identiteit aan te geven zodat je anders behandeld wordt, zoals in de Tweede Wereldoorlog gebeurde met een ster. Nu is dat niet anders. Het is belangrijk dat dit benoemd wordt."
Verbeet prijst ook de woorden van schrijver Arnon Grunberg. "Dat niemand in de Nieuwe Kerk aanwezig was maakte het anders, maar niet onverschillig. Ik vind dat hij dat buitengewoon overtuigend gedaan heeft."
Grunberg citeerde de Joods-Italiaanse schrijver Primo Levi. "'Ik kan niet begrijpen, niet verdragen dat men een mens beoordeelt niet naar wat hij is, maar naar de groep waar hij toevallig toe behoort'." Die woorden zouden we volgens de auteur "wekelijks, misschien wel dagelijks moeten herhalen, al was het maar om ons eraan te herinneren hoe giftig woorden kunnen zijn."
Voor mij was het van begin af aan duidelijk: als ze het over Marokkanen hebben, dan hebben ze het over mij
Verbeet wijst op de kracht van oorlogstaal die men soms uit kan slaan. "Dat moet je niet doen. We moeten ons zeer bewust zijn van onze verantwoordelijkheid." Van Dooijeweert benadrukt het belang van mensenrechten in de huidige tijd. "Vrijheid is geen gegeven, en we moeten ons bewust zijn van omstandigheden waarin deze bedreigd wordt zoals in tijden van crisis, zoals nu. Gelukkig hebben we een overheid die nu meerdere kanten belicht, en niet alleen strenge maatregelen oplegt."
