Wat gebeurt er met Noord-Korea als Kim Jong-un echt dood is?

Hij zou overleden zijn, ernstig ziek, of zich op een geheime plek schuilhouden voor het coronavirus. Hoe langer de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un van de radar is, des te wilder de speculaties over zijn afwezigheid worden.

Ruim twee weken geleden werd er voor het laatst iets van Kim vernomen. Mocht hij echt niet terugkomen, dan staat zijn opvolger alvast klaar. Wat verandert dat voor het land? Wordt de ene dictator ingeruild voor de andere?

Volgens Noord-Korea-kenner van Clingendael Sico van der Meer is het gissen. "Al die paniek is eigenlijk een beetje gek. Als premier Rutte twee weken met vakantie gaat, hoor je daar niemand over. Maar als Kim verdwijnt, is de wereld in paniek. Dat geeft wel aan hoe zijn rol in de wereld is."

Als blijkt dat Kim Jong-un is overleden, dan is dat een ingrijpende gebeurtenis. "Hij is de grote leider van een heel enge dictatuur, waarin de Kim-familie wordt gezien als een goddelijke familie die boven iedereen uittorent. Het land zal dan in diepe rouw zijn", zegt Van der Meer. "We kennen de beelden nog van huilende mensen op straat toen zijn vader Kim Jong-il in 2011 overleed."

Ook voor het buitenland zou zijn dood gevolgen hebben, zegt Van der Meer. De belangrijke vraag is dan namelijk: wie is de opvolger en wat betekent dat voor het beleid van Noord-Korea?

Opvolger

De Kim-familie is heel machtig, maar die macht delen ze. Van der Meer: "De Kim-familie wordt omringd door de elite, bestaande uit hooggeplaatste militairen en politici. Het gaat om tientallen mensen die de touwtjes in handen hebben. Als dit regime zou vallen, hebben zij een probleem. Het is daarom belangrijk voor hen om een opvolger te hebben die de legitimiteit van de Kim-stamboom heeft en de belangen van de elite behartigt."

In de geruchtenmolen wordt Kim Yo-jong als mogelijke opvolger genoemd, zij is de zus van Kim Jong-un. Maar past een vrouwelijke leider wel in de Noord-Koreaanse traditie? "Er is daar volgens mij geen wet die zegt dat vrouwen geen macht mogen hebben, maar Noord-Korea heeft een mannensamenleving. Het zou opzienbarend zijn als Kim Yo-jong haar broer zou opvolgen, maar tegelijkertijd is het logisch. Het volk kent haar goed en ze lijkt op haar broer."

"Er is niet veel bekend over Kim Yo-jong, behalve dan dat ze 'de zus van' is", zegt NOS-correspondent Sjoerd den Daas. "Ze heeft wel een functie in de politiek, maar zit niet in de top. Er bestaat een kans dat ze wordt aangewezen als opvolger vanwege haar familienaam, maar de vraag zal dan wel zijn hoeveel macht ze eigenlijk zal hebben."

Een andere optie zou de zoon van Kim Jong-un kunnen zijn. Zijn zoon is nu ongeveer acht jaar oud. "Het zou ook kunnen dat de zus als interim-leider wordt geïnstalleerd tot de kleine Kim wat ouder is en dan de macht kan overnemen."

Noord-Korea is geregeld met opvallende acties in het nieuws, bijvoorbeeld door het houden van raketproeven. "Noord-Korea is een land dat voortdurend honger heeft naar aandacht. Ze willen een grootmacht zijn en als je af en toe de aandacht trekt, dan word je belangrijk." Volgens Noord-Korea-kenner Sico van der Meer kan de afwezigheid van Kim Jong-un daarom ook tactiek zijn.

Maar experts houden er sterk rekening mee dat er meer speelt en dat dat te maken heeft met de gezondheid van Kim Jong-un. In 2014 was hij ook een tijdje van de radar. "Iedereen dacht ook toen dat hij dood was. Er waren zelfs geruchten dat er sprake zou zijn van moord", zegt Van der Meer. Sjoerd den Daas: "Toen hij weer opdook, bleek dat hij aan zijn enkel was geopereerd."