AIVD ziet meer rechts-extremisme en beïnvloeding van Nederlandse belangen
De geheime dienst AIVD ziet een opleving van rechts-extremisme wereldwijd. In zijn jaarverslag over 2019 staat dat rechts-extremisten elkaar vinden op websites en van daaruit uitgenodigd worden voor besloten groepen. Dat kan leiden tot radicalisering en geweld. De AIVD noemt in deze context de Nederlandse "alt-rechtsbeweging" Erkenbrand.
Die streeft volgens de AIVD met "democratische middelen ondemocratische doelstellingen" na. De beweging heeft volgens de inlichtingendienst "als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt".
Traditionele rechts-extremisten reageren volgens de AIVD "zeer sterk op de acties van antiracisme-activisten en zoeken daarbij aansluiting bij lokaal protesterende burgers". "Dit heeft al verschillende malen tot (dreiging met) geweld geleid waarbij huisadressen van antiracisme-activisten worden gepubliceerd en worden bezocht of waarbij anti-Zwarte Piet-demonstranten worden belaagd, soms met deelname van groepjes voetbalhooligans."
Internationaal noemt de AIVD aanslagen van rechts-extremisten in de VS, Nieuw-Zeeland en ook in Europa. Vooral de aanslag vorig jaar maart in Christchurch in Nieuw-Zeeland heeft aangezet tot 'copycat-gedrag'.
Meer acties klimaatactivisten
Bij links-extremistische groeperingen in Nederland zijn gewelddadigheden uitgebleven, staat in het jaarverslag. Zij richtten zich meer op demonstraties en burgerlijke ongehoorzaamheid.
Het aantal acties van klimaatactivisten nam toe in 2019, maar die vormden geen bedreiging voor de democratische rechtsorde, analyseert de AIVD.
De dienst gaat ook uitgebreid in op de dreiging van jihadistisch terrorisme. Die is sinds 2017 verminderd, net als het aantal aanslagen. Toch zijn er in Europa, en in Nederland, nog relatief veel aanhoudingen en worden geregeld aanslagen voorkomen. "De dreiging is dus wel verminderd, maar nog steeds aanzienlijk."
De Nederlandse jihadistische beweging is weinig zichtbaar in het openbare leven. Dat heeft volgens de AIVD te maken met "organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap".
In dat kader noemt de AIVD ook de netwerkvorming op terroristenafdelingen van gevangenissen en onder teruggekeerde jihadisten.
IS blijft gevaar
Ook radicaal-salafistische 'aanjagers' worden in het jaarverslag genoemd als dreiging. Dat zijn er relatief niet veel, maar hun invloed is "disproportioneel groot binnen islamitisch Nederland". Sommigen hebben een opleiding gehad in de Golfregio. De AIVD doet onderzoek naar geldstromen uit deze regio.
Ook de islamitische terreurorganisatie IS is nog niet uitgespeeld, al is 'het kalifaat' gevallen en leider Abu Bakr al-Baghdadi gedood. "Nog steeds wil ISIS aanslagen plegen in het Westen, waarbij Syrië en Irak waarschijnlijk de belangrijkste basis voor ISIS blijven."
Rusland en MH17
De inlichtingendienst ziet nog steeds dat meer landen invloed proberen te krijgen op Nederlandse belangen op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Ze proberen onder meer via spionage informatie te verkrijgen.
De AIVD noemt Rusland: "Het afgelopen jaar was Nederland opnieuw een interessant spionagedoelwit voor Rusland." Vanuit Moskou is sprake van "voortdurende (online)beïnvloedingsactiviteiten op sociale media vanuit Rusland, waarbij de beïnvloeding van de beeldvorming ten aanzien van de toedracht van de ramp met vlucht MH17 een grote rol speelt".
De grootste dreiging op het gebied van economische spionage is China. Meerdere Nederlandse topsectoren zijn doelwit geworden, met als doel hoogwaardige technologie in handen te krijgen, aldus de inlichtingendienst.
