Zakenman Tiede Herrema, in jaren 70 gegijzeld door de IRA, overleden

De Nederlandse zakenman Tiede Herrema is op 99-jarige leeftijd overleden. In 1975 was hij 36 dagen lang voorpaginanieuws doordat hij in Ierland gevangen werd gehouden door mensen uit kringen van de IRA.

De op 21 april 1921 in Zuilen geboren Herrema studeerde wiskunde, psychologie en filosofie voor hij in 1959 promoveerde op een proefschrift over revalidatie. Van 1970 tot 1973 was hij voorzitter van de Stichting Het Dorp, een woongemeenschap voor mensen met een ernstige lichamelijke of meervoudige handicap in Arnhem.

Daarna vertrok hij naar Ierland, waar hij voor multinational AKZO leiding ging geven aan een dochteronderneming; de kabelfabriek Ferenka in het Ierse Limerick. In oktober 1975 werd hij, toen hij onderweg was naar zijn werk, ontvoerd door leden van een afsplitsing van de IRA. In ruil voor zijn vrijlating eisten ze de vrijlating van drie IRA-leden die in de cel zaten.

Geblindoekt op een bed

De eerste dagen van zijn ontvoering lag hij geblinddoekt vastgebonden op een bed in een boerderij. Hij probeerde contact te leggen met zijn ontvoerders, de 32-jarige Eddie Gallagher en de 21-jarige Marian Coyle. Dat lukte met Gallagher en hij wist hem ertoe over te halen zijn handen los te maken.

Nadat er helikopters over de boerderij waren gevlogen verplaatsten zijn ontvoerders hem naar een huis in een nieuwbouwwijk in het dorp Monasterevin, waar veel IRA-sympathisanten woonden. De politie kwam hen na 18 dagen op het spoor en deed een inval. Zijn ontvoerders duwden Herrema een kleine kamer binnen en dreigden hem dood te schieten. De politie staakte daarop de bestorming, maar Herrema en zijn ontvoerders konden daarna de kamer niet meer uit.

Telelenzen

Journalisten vanuit de hele wereld volgen de belegering met grote telelenzen, maar dagenlang gebeurde er niets. De twee ontvoerders en hun gevangene zaten op elkaars lip in een ruimte van twee bij twee meter. Een krant in de hoek van de kamer deed dienst als toilet. Alle eisen van Herrema's ontvoerders werden door de Ierse regering stelselmatig afgewezen. Uiteindelijk wist Herrema Gallagher en Coyle ervan te overtuigen dat ze moeten onderhandelen over de lengte van hun gevangenisstraf als ze zich zouden overgeven. Er werd een akkoord bereikt op vier jaar.

De ontvoerders gaven zich over en Herrema kwam vrij. Hij werd door de inwoners van Limerick als een held onthaald en benoemd tot ereburger van Ierland. Gallagher en Coyle werden veroordeeld tot gevangenisstraffen van 20 en 15 jaar, wat Herrema altijd zeer onrechtvaardig heeft gevonden.

Eddie Gallagher kwam na 15 jaar vrij en Herrema en zijn vrouw Elisabeth besloten hem tijdens een vakantie in Ierland op te zoeken. "We reden omhoog en toen kwam ons een vrachtwagentje tegemoet. Daarin zat Eddie", vertelde hij in 2010 in Andere Tijden. "Hij draaide zijn raampje omlaag en zei: 'Hi Tiede!'. We zijn beiden uitgestapt en hebben een half uurtje staan praten. Toen hij ons uitnodigde om thee te komen drinken hebben we vriendelijk bedankt. Dat ging net iets te ver. "

Samen met een cameraploeg van Andere Tijden ging hij 35 jaar na zijn ontvoering ook terug naar het huis in Monasterevin om daar tot de ontdekking te komen dat de vrouw van wie het huis destijds was er nog woonde. "Deze vrouw was destijds natuurlijk zo fout als wat. Ze was hartstikke medeplichtig. Maar ik voel geen wrok."

Rob Out

De Ferenka-fabriek in Limerick werd eind jaren 70 gesloten en Herrema keerde terug naar Nederland. Hij had nog een aantal andere functies bij AKZO en was een tijdlang directeur van het Rode Kruis. Daarna stelde hij als interim-manager orde op zaken bij omroeporganisatie Veronica, waar onder leiding van programmadirecteur Rob Out een financiële chaos was ontstaan.

"Ach, zo'n ontvoering waarbij je de zaak zo probeert te beïnvloeden dat het goed afloopt, dat gaat nog. Maar dat ik de veelvuldig beschonken Rob Out die met twee reusachtige Deense doggen door het bedrijf liep, die hij liet poepen in de kamer van medewerkers die hem niet aanstonden, heb ontslagen, dat was pas een opgave."

Herrema trouwde in 1948 met Elisabeth Borren. Samen kregen ze vier kinderen. Hij overleed vrijdag een dag na de begrafenis van zijn vrouw, die 94 jaar is geworden.