Verpleeghuizen onder de loep om verspreiding virus na te gaan

  • Rinke van den Brink

    Redacteur gezondheidszorg

  • Rinke van den Brink

    Redacteur gezondheidszorg

Op 4 mei begint het Amsterdam UMC een grootschalig onderzoek naar de manier waarop het coronavirus zich verspreidt binnen verpleeghuizen. Het Amsterdam UMC en verschillende GGD'en gaan zo'n 1500 bewoners en verzorgenden van drie verpleeghuizen twee keer testen op corona. Dat gebeurt met een week tussentijd.

De hoofdvraag is of personeel en bewoners die zelf niet ziek lijken en ook geen typische covid-19-symptomen hebben, toch anderen kunnen besmetten. De resultaten van kleinere Amerikaanse onderzoeken wijzen in die richting. Het zou ook verklaren dat zorgpersoneel het virus in verpleeghuizen kon verspreiden. Ook Nederlandse onderzoekers gaan ervan uit dat besmette personen zonder symptomen het virus hebben verspreid.

"Mogelijk zijn er in verpleeghuizen vaker besmettingen door mensen vóór ze typische symptomen hebben van een covid-infectie of met heel andere symptomen", zegt Cees Hertogh. Hij is hoogleraar ouderengeneeskunde aan het Amsterdam UMC en een van de initiatiefnemers van de studie.

"De precieze rol van besmette mensen zonder symptomen lijkt mij ook zeer belangrijk nu de eerste stappen worden gezet om de samenleving weer meer te openen."

Altijd mondmaskers

Het onderzoek moet ook de vraag beantwoorden of zorgverleners in verpleeghuizen misschien maar beter altijd mondkapjes kunnen dragen bij de verzorging van bewoners. Nu is het advies van het Outbreak Management Team om dat alleen te doen als er op een afdeling een bewezen besmetting is.

Verder moet het onderzoek uitwijzen of en hoe het bezoekverbod dat nu geldt voor verpleeghuizen versoepeld of opgeheven kan worden.

Besmettingen via personeel

"Het staat niet ter discussie dat het virus de verpleeghuizen binnenkomt via medewerkers, maar die zorgverleners hebben daar absoluut geen schuld aan", zegt Hertogh.

"Doordat onze sector bij de toebedeling van testen en beschermingsmiddelen helemaal achter in de rij stond, hebben medewerkers onbeschermd moeten werken met heel kwetsbare mensen die niet getest waren. Terwijl iedereen weet hoe ingewikkeld het is om uitbraken van infectieziekten in verpleeghuizen te voorkomen of te bestrijden."

Het idee voor het onderzoek staat in een voorstel aan het OMT om het coronabeleid in de verpleeghuizen aan te passen. In dat voorstel wordt ook gesignaleerd dat er een tekort is aan personeel, zuurstofconcentraat en medicijnen.

Vertrouwelijke bijlage

Cees Hertogh en zijn directe collega-hoogleraar Bianca Buurman hebben dat voorstel, met instemming van alle hoogleraren ouderengeneeskunde en academische werkplaatsen ouderenzorg, op 20 april aan het OMT voorgelegd.

Het urgent getoonzette stuk van Hertogh en Buurman is een niet openbaar gemaakte bijlage van het laatste OMT-advies. Ook de Tweede Kamer heeft het voorstel niet gekregen. Het document is in handen van de NOS.

Doordat de notulen van het OMT niet openbaar zijn, is onduidelijk waarom die urgentie weinig terugkomt in het OMT-advies. Dat kan zijn door de discussie binnen het OMT, het schrijven zelf van het advies, de vergadering van het bestuurlijk afstemmingsoverleg daarna, of het ministerie van VWS.

OMT-adviezen

Het OMT adviseerde op 20 april om verpleeghuizen niet te heropenen voor bezoek, vanwege het risico op verdere verspreiding van het coronavirus. Verder adviseerde het OMT de "nu beschikbare testcapaciteit om bewoners en medewerkers te testen" meer te gebruiken.

Het OMT steunt het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen door zorgpersoneel op afdelingen met bevestigde covid-patiënten. Verder gebruik wordt afgeraden.

In de toelichting op de geadviseerde maatregelen zegt het OMT wel dat covid-19 bij patiënten in verpleeghuizen vaker atypisch kan verlopen en dat daardoor risico ontstaat op ongemerkte verspreiding.

Er wordt niets gezegd over de rol van het personeel bij die besmettingen, hoewel die in het stuk van de hoogleraren nadrukkelijk genoemd wordt en het OMT daar zelf in zijn advies van 14 april ook over sprak.

Onderzoek Erasmus MC

In beide gevallen gebeurde dat naar aanleiding van onderzoek van viroloog Marion Koopmans in het Erasmus MC. Zij nam monsters af bij zorgpersoneel en bewoners in vijf verpleeghuizen met een corona-uitbraak.

Uit haar onderzoek bleek dat er sprake is van overdracht van het virus binnen de verpleeghuizen tussen personeel en bewoners. Verder leverde de studie van Koopmans aanwijzingen op voor overdracht van het virus tussen verschillende verpleeghuizen en tussen ziekenhuis en verpleeghuis. Dat gebeurt naar alle waarschijnlijkheid door personeel.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl