Politieke crisis in Brazilië: minister Justitie stapt op na ruzie met Bolsonaro
Sérgio Moro, de populaire minister van Justitie van Brazilië, stapt op. Hij is het niet eens met de beslissing van president Bolsonaro om het hoofd van de federale politie te vervangen.
In een zeer kritische persconferentie viel Moro de president keihard aan en beschuldigde hij Bolsonaro van herhaaldelijke pogingen om politieonderzoeken te beïnvloeden. Er lopen onderzoeken tegen zoons van de president.
Onmiddellijk nadat Moro zijn ontslag bekend had gemaakt, braken er op verschillende plekken in het land spontane potten-en-pannenprotesten uit, tegen Bolsonaro.
Moro heeft vooral onder rechtse Brazilianen een ware heldenstatus: als onderzoeksrechter leidde hij 'Operatie Wasstraat', het grootste corruptieonderzoek uit de geschiedenis. Tientallen politici, onder wie ex-president Lula van de linkse Arbeiderspartij PT, belandden achter de tralies. Voor veel Brazilianen was de grootschalige corruptie een belangrijke reden om op Bolsonaro te stemmen.
Zorgen over zijn zonen
De aanleiding voor het vertrek van Moro is het ontslag van zijn vertrouweling en chef van de federale politie, Mauricio Valeixo. Bolsonaro wilde al langer van de politiechef af. "De president heeft me herhaaldelijk en expliciet gezegd dat hij liever iemand wilde die hij kon bellen om informatie te krijgen over lopende onderzoeken", zei de vertrekkende minister. Braziliaanse media schrijven dat Bolsonaro zich vooral zorgen zou maken over de juridische problemen van zijn invloedrijke zonen.
De oudste zoon van de president, senator Flávio Bolsonaro, wordt onderzocht wegens corruptie. 'Zoon 01', zoals Flávio in de pers wordt genoemd, zou bovendien banden hebben met milities in Rio de Janeiro. Carlos Bolsonaro, 'zoon 02' en wethouder van de stad Rio de Janeiro, zit in de problemen omdat hij op grote schaal 'fake news' zou hebben verspreid. Net als 'zoon 03', parlementslid Eduardo Bolsonaro.
De politie onderzoekt ook de rol van Carlos en zijn broer Eduardo bij een betoging afgelopen zondag. Daarin werd onder meer opgeroepen tot militair ingrijpen.
Vergelijking met een griepje
Met het vertrek van Moro is de politieke crisis in Brazilië compleet. Bolsonaro raakte de afgelopen weken politiek geïsoleerd vanwege zijn houding tijdens de coronacrisis. In Brazilië zijn tot nu toe meer dan 50.000 besmettingen geregistreerd en ruim 3400 mensen overleden.
De president vergeleek het virus met een griepje en pleit voor een spoedig einde van de quarantainemaatregelen. Hij hield zich niet aan de voorschriften om verspreiding van het virus tegen te gaan. Zijn populariteit zakte in en hij kreeg ruzie met minister Mandetta van Volksgezondheid, die daarop door Bolsonaro werd ontslagen. Ook de relatie tussen de president en zijn minister Guedes van Economie is gespannen.
Presidentskandidaat?
Het vertrek van Sérgio Moro betekent een verdere escalatie van de crisis. De beschuldigingen van de voormalige onderzoeksrechter en minister aan het adres van de president zijn een politieke bom. Pogingen om onderzoeken van Justitie te beïnvloeden of tegen te werken, kunnen een reden zijn om een afzettingsprocedure te beginnen tegen de president. De kans daarop is door het vertrek van Moro groter geworden.
President Bolsonaro probeerde de afgelopen dagen zijn politieke positie te versterken door banden aan te knopen met machtige, traditionele politici die in het verleden doelwit waren van Operatie Wasstraat.
De ex-minister van Justitie heeft bekendgemaakt dat hij zich voorlopig terugtrekt uit het publieke leven. Maar in Brazilië wordt Sérgio Moro al langere tijd genoemd als een van de belangrijkste kandidaten bij de eerstvolgende presidentsverkiezingen, in 2022.