Banken komen ruim 100.000 klanten tegemoet, ondernemers kritisch

Ruim 100.000 ondernemers en 17.000 consumenten zijn sinds het begin van de coronacrisis tegemoetgekomen door Nederlandse banken. Ze hebben uitstel van aflossingen gekregen, hebben leningen kunnen afsluiten of meer kredietruimte gekregen.

In totaal gaat het om een bedrag van 5,4 miljard euro. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) heeft dat geïnventariseerd. Ondernemers hebben wel kritiek op de manier waarop banken extra kredieten afgeven via de BMKB-regeling. Banken zouden die kredietaanvragen met die overheidsgarantie te streng beoordelen.

Hypotheekpauze

Zo'n maand geleden zei Kees van Dijkhuizen, topman van ABN Amro, dat banken bij de vorige crisis onderdeel van het probleem waren, maar dit keer nadrukkelijk onderdeel van de oplossing.

Daarop volgde onder meer een aankondiging door de gezamenlijke banken dat kleinere ondernemingen, met een financiering tot 2,5 miljoen euro, een half jaar uitstel konden krijgen van de aflossing van hun leningen. Ruim 99.000 ondernemingen maken daar op dit moment gebruik van, voor een bedrag van in totaal 2,4 miljard euro.

Ook consumenten kunnen contact opnemen met hun bank om tijdelijk hun hypotheek niet af te lossen. 14.000 consumenten doen een beroep op die mogelijkheid. Verder gebruiken 3500 huishoudens zo'n afbetalingspauze voor een andere lening die ze hebben afgesloten, bijvoorbeeld voor een auto.

Niemand aan de telefoon

Bedrijven hebben ook de mogelijkheid om leningen af te sluiten waarvoor het ministerie van Economische Zaken garant staat, de zogeheten BMKB-regeling. Banken hebben op dit moment 800 tot 1000 ondernemingen extra krediet gegeven, dat ze zonder die borgstelling van het kabinet niet hadden gekregen. De NVB kan niet zeggen hoeveel ondernemers een aanvraag hebben ingediend en hoeveel er zijn afgewezen, omdat het daarvoor volgens de NVB nog te vroeg is. De regeling is sinds half maart in de lucht en veel aanvragen lopen nog.

Ondernemersorganisatie Ondernemend Nederland krijgt signalen dat veel aanvragen voor zo'n krediet worden afgewezen. "De banken lijken capaciteit en urgentie te missen", zegt voorzitter Hans Biesheuvel. "Ondernemers geven aan dat banken onmogelijke eisen stellen, andere ondernemers krijgen simpelweg niemand aan de telefoon."

Behoeden voor schuld

Ook MKB-Nederland, branchevereniging voor het midden- en kleinbedrijf, krijgt die signalen "Wij horen van ondernemers dat kredietaanvragen op dezelfde manier behandeld worden als voor de coronacrisis", zegt een woordvoerder. "Je hoopt juist dat als er een grote garantiestelling van de overheid achter staat, dat je dan makkelijker een lening krijgt. Maar dat lijkt niet zo te zijn."

De Nederlandse Vereniging van Banken zegt dat niet alle ondernemers meer schuld kunnen dragen: "Wij willen de ondernemers behoeden voor een schuld die ze niet kunnen terugbetalen."

MKB Nederland pleit ervoor dat de overheid 100 procent garant staat voor kredieten tot een ton. "Dan gaat het in feite om staatsleningen met de bank als doorgeefluik", zegt de woordvoerder. Op die manier hebben banken geen zekerheden meer nodig en komen de kredieten makkelijker los, is het idee.

Waarschuwing van AFM

Vandaag verscheen het jaarverslag van de Autoriteit Financiële Markten, die als taak heeft consumenten op de financiële markt te beschermen. Bij de presentatie daarvan ging voorzitter Van Geest ook in op de omgang van banken met mensen en bedrijven die in financiële problemen zijn.

Veel financiële instellingen geven volgens Van Geest aan dat ze willen meedenken. Maar ze moeten wel oppassen voor "oplossingen die problemen worden", zei ze.

Als mogelijk voorbeeld noemde ze het uitstel van betaling van hypotheekrente, een rente die nu heel laag is. "Als je dat als bank vervolgens in een persoonlijke lening stopt tegen een maximaal rentetarief, dan is de vraag of mensen dan echt geholpen zijn." Een betere oplossing zou zijn om de kredieten door te rollen tegen het normale tarief, aldus Van Geest.

Ook is het volgens de toezichthouder niet wenselijk dat mensen die niet kredietwaardig zijn nu toch een lening krijgen omdat ze in de problemen zitten. Van Geest: "Dat klinkt sympathiek, maar daarmee zijn mensen niet geholpen."

Signalen dat er al problemen opduiken, zijn er volgens de AFM nog niet. "De corona-crisis is nu drie weken acuut, dus we hebben niet al bergen materiaal waaruit blijkt dat dit al is misgegaan", zei Van Geest.

De boodschap is bedoeld als waarschuwing aan instellingen, legt de voorzitter uit. "Dit is een manier om te voorkomen dat er problemen ontstaan. Help met wijsheid." Want uit het verleden blijkt dat juist als het slecht gaat, louche partijen opduiken die zeggen dat ze mensen kunnen helpen met hun diensten. "Mensen zijn nu kwetsbaarder."