Trump verdedigt zich fel tegen kritiek dat hij waarschuwingen negeerde

President Trump heeft in zijn coronabriefing hard uitgehaald naar zijn critici, die hem ervan beschuldigen dat hij belangrijke adviezen in de wind heeft geslagen. Hij reageerde onder meer op een reconstructie in The New York Times, waaruit naar voren kwam dat Trump al in een vroeg stadium werd gewaarschuwd voor de ernst van het virus en adviezen kreeg om de uitbraak in te dammen.

Trump gebruikte zijn podium (hij houdt vrijwel dagelijks een briefing) om een video te tonen waarin allerlei mensen, onder wie gouverneurs, gezondheidsexperts en journalisten, hem complimenteerden met zijn crisisaanpak. Amerikaanse journalisten spreken van een propagandafilmpje.

Bekijk hier de video die Trump liet zien:

Correspondent Marieke de Vries zegt dat Trump stevig werd ondervraagd door CBS-journalist Paula Reid. Zij wilde weten wat de president heeft gedaan tussen het moment dat hij vluchten uit China weerde (eind januari) en richtlijnen voor social distancing afkondigde (half maart). "Wat heeft u gedaan met de tijd die u daarmee kocht? De maand februari, dat is een gat, de hele maand februari", zei Reid.

Trump zei dat hij "heel veel" heeft gedaan, om eraan toe te voegen dat zij en het netwerk waarvoor ze werkt "fake" is. "We hebben het geweldig gedaan. Ik had het open kunnen laten. Maar als ik dat had gedaan, hadden we honderdduizenden mensen die nu dood zouden zijn."

CBS-journalist Paula Reid krijgt de volle laag:

"Hij sloeg als een kat in het nauw van zich af", zegt De Vries. "Het was een woedeaanval voor het oog van de natie. In een tijd dat die natie eigenlijk een arm om zich heen nodig heeft om getroost te worden. Het was een sombere week, met in een maand tijd meer dan 23.000 doden. Het land is in rouw."

Trump zei ook dat het aan hem is wanneer de economie weer wordt opgestart. Volgens de president heeft hij de "totale autoriteit" op dat gebied en neemt hij de beslissingen. In de uitzending bij CNN betwistte gouverneur Cuomo van New York dat.

"We hebben geen koning, we hebben een gekozen president", sprak hij onder meer, om vervolgens een uitleg te geven van de grondwet:

Ook juridische experts zeggen tegen media in de VS dat Trump ernaast zit. De president kan wel federale maatregelen afkondigen om de verspreiding van het virus tegen te gaan, maar het is niet aan hem om beperkende maatregelen op statelijk niveau op te heffen en gouverneurs te overrulen, zegt Elie Honig, voormalig aanklager in New York, tegen The Hill.

De Vries noemt de uitspraken van Trump opvallend. "Toen alles dicht moest zei hij dat de staten het moeten oplossen, dat hij een federalist is en dat hij het aan gouverneurs laat. Nu het gaat over het weer open gooien van de economie trekt hij alle autoriteit naar zich toe. Bij een noodtoestand heeft de president vergaande macht, maar hierover is het laatste woord nog niet gezegd."

De macht om dergelijke besluiten te nemen op statelijk niveau ligt bij de gouverneurs, zegt De Vries. "Dus als Trump wil dat bedrijven weer opengaan en gouverneurs gaan daarvoor liggen, dan zal hij naar de rechter moeten stappen. En uiteindelijk naar het Hooggerechtshof, omdat het raakt aan de grondwet. Maar is Trump bereid om het zover te spelen? Zou hij dat durven? Ik denk het niet, want als er daardoor meer doden vallen in een verkiezingsjaar, zal dat hem zwaar aangerekend worden."

Gouverneurs in het noordoosten en noordwesten van de VS trekken inmiddels samen op. Ze overleggen over een gezamenlijke aanpak.