Ziekenhuizen geven kankerpatiënten sein veilig: blijf niet meer weg

Medisch specialisten bellen patiënten en huisartsen om ze een-op-een ervan te overtuigen dat het voor kankerpatiënten veilig en verantwoord is om in Nederland naar het ziekenhuis te gaan.

Daarmee moet de zorg weer op gang komen. Een groot aantal mensen met kanker blijft weg van het ziekenhuis, voor een deel omdat ze bang zijn om besmet te raken met het coronavirus. Het aantal kankerdiagnoses is de afgelopen weken met bijna een derde gedaald, zo maakte de Nederlandse Kankerregistratie afgelopen vrijdag bekend.

"We schrikken van de terugval", zegt David Jongen, bestuursvoorzitter van het Zuyderland Medisch Centrum in Limburg. "We moeten wel actie ondernemen." Daarom neemt bijvoorbeeld de polikliniek interne oncologie van het Zuyderland contact op met patiënten om te zeggen dat ze weer moeten verschijnen voor behandelingen.

Daarnaast belt het ziekenhuis met huisartsen in de regio om te zorgen dat zij alle nog niet geregistreerde personen met mogelijke kanker verwijzen naar de specialist, legt voorzitter Jongen uit.

Behalve uit angst voor besmetting blijven veel patiënten weg omdat ze menen dat de zorg overbelast is, vermoeden specialisten.

Dat komt door de breed aangekondigde afschaling van de niet-acute zorg de afgelopen tijd, zegt Wouter van der Horst, woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. "Toen het duidelijk werd, weken geleden, dat er veel druk op de intensive cares zou komen, gaf men met alle goede bedoelingen het signaal af dat de planbare zorg op de tweede plaats kwam".

Als gevolg daarvan willen veel mensen met medische klachten geen extra last op de zorg leggen, legt Van der Horst uit. Acute zorg ging door, "maar voor de rest was de boodschap: kom niet, want de zorg is er niet". "Daarmee kregen veel mensen het idee dat ze maar beter niet naar het ziekenhuis konden gaan."

En als dat idee onder de bevolking leeft, is het moeilijk om het om te keren, zegt Van der Horst. Daarom zoeken steeds meer verenigingen voor medische specialisten de afgelopen dagen de publiciteit op, om nadrukkelijk de boodschap te sturen dat zieke mensen wél aanspraak op de zorg moeten maken.

Vandaag waarschuwde de Nederlandse Internisten Vereniging dat door het mijden van de zorg, "belangrijke ziektebeelden worden gemist of te laat onderkend". Hierdoor worden patiënten met onder meer kanker te laat behandeld. "Dit kan leiden tot onnodig overlijden of blijvende orgaanschade die voorkomen had kunnen worden".

Risico van uitzaaiingen

Ook het Erasmus MC in Rotterdam belt kankerpatiënten op met het doel om de zorg weer op gang te krijgen. Dermatoloog Marlies Wakkee: "sommige mensen hebben mogelijk huidkanker, maar ze denken: 'ik stel mijn bezoek aan de specialist even uit, want dat plekje zit er al een tijdje'". En dus hangt zij vaak aan de telefoon met die patiënten om ze over te halen tot de gang naar de polikliniek.

Dat bezoek is in het geval van huidkanker vaak van levensbelang. Een melanoom, een ernstige vorm van huidkanker, moet binnen twee weken verwijderd worden in verband met het risico van uitzaaiingen. Huidkanker komt vaak bij ouderen voor, een bevolkingsgroep die op grote schaal wegblijft bij de ziekenhuizen.

Wakkee en haar collega's leggen uit aan patiënten die afspraken annuleren, dat er "twee aparte patiëntenstromen zijn en dat als zij zelf geen klachten hebben die mogelijk bij Corona passen, zij veilig naar hun afspraak kunnen komen".

Volgens haar is het "nog niet neergedaald hoe lang het coronavirus gaat duren. Maar het blijft lange tijd, en we zullen de zorg voor kanker toch moeten leveren. Hoe eerder, hoe beter".