Kerkdienst in verpleeghuis lijkt coronahaard: 'Nooit gedacht aan heftige gevolgen'

Tien doden en veertig vastgestelde coronabesmettingen. En dat allemaal in één verpleeghuis op het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee. Een kleine kerkdienst in Nieuw Rijsenburgh in Sommelsdijk lijkt de bron van het leed. "We hadden helemaal niets in de gaten", zegt de dominee.

Niet dat Leendert Jan Lingen geen voorzorgsmaatregelen had getroffen die zondag 8 maart. "Een week ervoor hadden we al besloten om geen handen meer te schudden. En in de ochtenddienst in de Emmaüskerk in Middelharnis heb ik nog demonstratief mijn handen ontsmet met alcohol. We hielden ons aan de regels."

Tijdens de dienst 's middags, in de kleine kapel van het verpleeghuis, wees niets hem op wat zou komen gaan. "Er waren geen zichtbaar zieken aanwezig. Natuurlijk wel voornamelijk oudere mensen, maar het ging helemaal niet door onze hoofden dat het zulke heftige gevolgen zou hebben."

Van de 39 aanwezigen is bij twee derde een coronabesmetting vastgesteld. Vijf van hen zijn overleden. Ook vijf tehuisbewoners die niet bij de dienst waren overleden de afgelopen weken aan corona.

"Dat is heel vreselijk en gaat me erg aan het hart", zegt Lingen. "Ik heb meegemaakt dat er in een week drie mensen werden begraven, maar nu gebeurt het allemaal als gevolg van dezelfde ziekte en allemaal mensen van wie je drie weken geleden nog niet dacht dat dit kon gebeuren. Dat trekt als een film aan je voorbij."

"Je ziet de mensen voor je", zegt kerklid Arij-Leen Hobbel. Hij was ook bij de dienst in het verpleeghuis. "Het zijn bekenden, mensen die ons dierbaar zijn en die zie je zo onder je handen wegglippen als zand tussen je vingers. Dat slaat diepe wonden."

Machteloos gevoel

Hobbel is zelf niet ziek geworden. "Ik ben de dans ontsprongen of het moet zo mild zijn geweest dat ik het niet heb gemerkt. Maar ik ben een van de weinigen."

Dominee Lingen werd wel ziek en was zeker anderhalve week uit de running. Hij is niet getest, maar vermoedt wel dat hij het coronavirus heeft doorgemaakt. Het gaf hem een machteloos gevoel, vooral toen hij geen bezoek kon brengen aan iemand van de kerk die op sterven lag. "Dat zal me wel bijblijven."

De mensen op het eiland zijn erg aangedaan door hoe het coronavirus om zich heen grijpt, merkt Lingen. Op heel Goeree-Overflakkee zijn volgens de laatste cijfers van de GGD 165 besmettingen vastgesteld. "We zijn hard getroffen door het virus", stelt ook burgemeester Grootenboer. "Iedereen kent wel iemand in zijn naaste omgeving die erdoor geraakt is."

De dominee probeert door dagelijks te bellen en appen zoveel mogelijk contact te houden met zijn gemeente. Mensen hebben daar ook behoefte aan, merkt hij.

Angst en eenzaamheid liggen bij hen op de loer, nu ze hun huis niet meer uitkomen en er geen bezoek langskomt. "Ik sprak iemand die zijn bed niet meer uitkwam. Niet omdat hij ziek was, maar omdat het volgens hem toch geen zin meer had."

GGD onderzoekt rol kerkdienst

De GGD doet onderzoek naar de rol van de kerkdienst in het verpleeghuis bij de uitbraak op het eiland. Dominee Lingen is achteraf blij dat zijn kerk zich aan de regels hield. Voor heel Nederland werd handen schudden pas op 9 maart taboe.

"Ik denk er nog vaak aan terug, maar ik vind niet dat we fouten hebben gemaakt", zegt hij. "Op 8 maart zaten we in Nederland allemaal nog anders in elkaar, wat betreft het coronavirus. Het is ons op de een of andere manier overkomen."