Steeds meer thuiswerkers zitten erdoorheen, spanningsklachten nemen toe

• Nina Bogosavac

  redacteur Economie

Niet even bijkletsen bij de koffie-automaat, je ergonomisch verantwoorde bureaustoel missen en afgeleid worden door je spelende kinderen of kat in plaats van je collega's: we moeten de komende weken blijven thuiswerken. Dat wringt bij steeds meer werkenden, zeggen bedrijven en deskundigen. Zij krijgen signalen dat een groeiend aantal werkenden hierdoor last heeft van spanningsklachten.

"Het is gewoon lastig", zegt officemanager Patricia Kruize, moeder van twee kinderen. Ze zit aan de eettafel te werken, net als haar man:

De coronamaatregelen worden in ieder geval tot 28 april verlengd en zicht op een definitieve einddatum is er niet. "Mensen zijn gewoontedieren, en als je iemand bent die behoefte heeft aan de structuur en het sociale contact van een werkplek, kan het best lastig zijn als die context wegvalt", zegt arbeidspsycholoog bij ArboNed Jan Machek.

Schuldgevoel

Machek krijgt steeds meer meldingen van thuiswerkers die in de knoop zitten. Een van de risico's is volgens hem dat werk en privé in elkaar overlopen. "Je moet de voorwaarden voor goed werk nu zelf creëren. Dat doe je door structuur aan te brengen in je dag; in wanneer en wat je doet. Door echt naar werk te gaan, en het ook af te sluiten. Anders ligt piekeren of continu 'aan staan' op de loer."

Het is niet zo dat werknemers thuis minder werken. Ook niet als zij zorg dragen voor bijvoorbeeld ouders of hun kinderen. "Het is zelfs zo dat een deel van de mensen meer uren maakt, omdat ervan wordt uitgegaan dat je op werk ook acht uur effectief werkt", zegt Machek. "Zij gaan overcompenseren, omdat ze bang zijn dat collega's of leidinggevenden denken dat ze de kantjes er vanaf lopen."

Volgens Machek hebben werkgevers hierin een verantwoordelijkheid. "Zij moeten de vinger aan de pols houden en kaders stellen. En dus ook zeggen: zo is het goed genoeg."

'Kost een paar paracetamolletjes'

Thuiswerker Guus Rolsma uit Hengelo herkent de stress. Hij combineert zijn thuiswerk met het zorgen voor zijn twee kinderen, maar het levert hem flinke spanningen op.

Met deze tips voorkom je stress door thuiswerken:

"Sinds ik thuiswerk, sta ik ermee op en ga ik ermee naar bed", zegt Rolsma. "We proberen vroeg op te staan, kinderen aan te kleden, te voeden en aan school te laten werken. Maar ondertussen huilt de baby, dan heb je weer een call met een klant terwijl een kind van zijn fiets valt. Doordat de werkplanning in de soep loopt, werk ik 's avond maar door. Met als gevolg dat ik minder goed in slaap val."

Rolsma kijkt reikhalzend uit naar het moment dat hij weer naar zijn werk kan. "Voor nu hebben we geen keuze en gaan we door. Maar dat heeft me al wel wat paracetamolletjes gekost. Ik wil het niet dramatiseren: wij zijn gezond, dit is natuurlijk niet te vergelijken met wat er in de ziekenhuizen gebeurt. Maar pittig is het wel."

'Mentaal een uitdaging'

En hoewel Nederland technisch gezien prima thuiswerkt - er zijn amper overbelaste servers - is het mentaal een uitdaging, zeggen ook grote Nederlandse bedrijven die soms tienduizenden mensen thuis hebben werken. Unilever heeft wereldwijd momenteel 70.000 mensen die vanuit huis werken. Volgens human resource directeur Martine Zeegers heeft iedereen daar andere problemen mee.

"De één heeft kleine kinderen, de ander is alleen of draagt zorg voor ouders. Maar het zijn lastige tijden voor iedereen. Het is mentaal en fysiek zwaar: het is anders werken, en mensen voelen ook angst over de hele corona-situatie."

Digitale borrel

Ook Rabobank, met 20.000 thuiswerkers in Nederland, krijgt steeds meer van dit soort signalen. "Sinds bekend is dat de maatregelen tot eind april van kracht zijn, krijgen we vaker te horen dat mensen eenzaam zijn of druk voelen om het werk net zo uit te voeren als normaal. Wij zeggen: misschien moet je dat ook niet van jezelf vragen", vertelt een woordvoerder.

Ondertussen neemt de creativiteit onder werknemers ook toe, in een poging meer contact te hebben met elkaar. "Onze vrijdagmiddagborrels vinden nu digitaal plaats. Soms zitten tientallen mensen in een videocall. Andere werknemers lunchen nog steeds met elkaar, thuis, met een schermpje ertussen. En ik geef de tip mee: in plaats van mailen of appen, bel elkaar eens. Dan kan je ook gelijk vragen hoe het met de ander gaat."