Helikoptergeld, alle burgers geld geven: helpt dat in de coronacrisis?

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

Niet alleen bedrijven en ondernemers ondersteunen met extra leningen, belasting- en aflossingsuitstel, maar ook contant geld geven aan burgers om de crisis door te komen. De Verenigde Staten zetten omvangrijke en ongewone steunmiddelen in voor bedrijven en burgers om de dreunen en klappen van de instortende economie op te vangen.

Naast honderden miljarden voor bedrijven, ziekenhuizen en gemeenten en uitkeringen zet de Trump-regering de geldhelikopter in. "De Amerikanen hebben nu geld nodig", zegt minister van Financiën Steven Mnuchin. 500 miljard dollar ligt klaar om uit te delen onder alle Amerikaanse burgers, via een cheque of een storting op de bankrekening. Het komt neer op 1000 à 1500 dollar per persoon, afhankelijk van inkomen en gezinssamenstelling, uit te keren op 6 april en 18 mei. Het is eenmalig en gratis geld, naar believen te besteden.

Niemand heeft bezwaar tegen gratis geld maar het moet wel eerlijk en rechtvaardig verdeeld worden. Niet iedereen heeft het nodig. Lage inkomens meer dan hoge inkomens, en gezinnen weer meer dan alleenstaanden. "We gaan geen cheques sturen aan miljonairs en miljardairs", verzekerde de Amerikaanse minister van Financiën Steven Mnuchin.

"Het moet geld regenen op mensen, naast WW-uitkeringen en voedselhulp." vindt econoom Jason Furman. De vraag is echter of helikoptergeld wel helpt in de coronacrisis. In een gewone recessie is het probleem vaak vraaguitval door inzakkende bedrijven en werkloosheid en dus minder inkomen. Om de economie weer aan de praat te krijgen moet de vraag aangewakkerd worden en moeten de consumenten tot kopen aangezet worden. Inkomen en geld sterkt het vertrouwen.

De coronacrisis is echter van een heel andere orde. De hele economie is stilgezet en lamgelegd. Consumenten hebben nog wel geld en inkomen maar kunnen en mogen niet veel uitgeven. Fabrieken, café's en winkels zijn gesloten wegens quarantaine of zieke werknemers en draaien maar ten dele door onderbroken aanvoer van grondstoffen of onderdelen. Daar verhelpt een eenmalige cheque van 1000 euro niets aan.

Verkeerde moment en middel

De Brits econome Frances Coppola is een uitgesproken voorstander van helikoptergeld. Geld in de hand doet meer voor de economie dan de monetaire opkoopacties van centrale banken, vindt ze. Maar nu niet. "Het is op het verkeerde moment en het verkeerde middel." Geld uitdelen in de coronacrisis is niet verstandig, omdat corona een pandemie is en geen kapitaalcrisis zoals in 2008. Corona en de lockdown berooft miljoenen mensen van hun mogelijkheid om te werken en dat los je niet op met geld. Mensen kunnen en mogen nu geen geld uitgeven.

Helikoptergeld klinkt sympathiek en effectief, maar geld los in het handje doet nu niet zoveel. Je kunt het gebruiken voor de huur of hypotheekaflossing, of het betalen van een rekening. Winkelen, op vakantie of uit eten gaan kan allemaal niet, en je koopt er ook geen nieuwe auto van. "Hoogstens hamster je wat meer in de supermarkt en dat wil je nu juist niet aanwakkeren", zegt Coppola. Het geld belandt dus op de spaarrekening of in de la en niet in de economie.

Helikoptergeld is beter voor na de crisis. "Ik vind dat het veel beter is om de helikopters te laten uitvliegen als het virus verslagen is en de mensen uit hun schuilplaatsen komen."

Oud-hoofdeconoom van ABN Amro Han de Jong deelt de visie van Coppola. "Er is nu sprake van een ongekende ineenstorting van de bedrijvigheid. Inflatie is niet aan de orde, deflatie ligt levensgroot op de loer. Dat rechtvaardigt extreme maatregelen. Maar een eenmalige gift aan iedereen, hetzij gefinancierd door uitgifte van overheidsschuld, hetzij door een helikopter verspreid, lijkt mij op dit moment een slechte maatregel."

"Het is schieten met hagel. Niet iedereen heeft dat geld nodig. En mensen die het niet nodig hebben om in hun levensonderhoud te voorzien, gaan het nu echt niet uitgeven."