GGZ in problemen door corona: 'Online hulp niet voor iedereen geschikt'

Patiëntenverenigingen vrezen dat de hulp voor mensen met psychiatrische aandoeningen in gevaar komt door het coronavirus. Behandelaars en instellingen zijn ondertussen keihard aan het werk om alle hulp zoveel mogelijk te laten doorgaan, en verzinnen creatieve alternatieven.

Sven Hagg van GGNet, een instelling voor mensen met psychische problemen -jaarlijks zo'n 18.000 patiënten- in Oost-Gelderland en de Veluwe, geeft vanmiddag twee webinars voor zijn collega's. Zo leren psychologen, psychiaters en andere behandelaars hoe ze hun patiënten online zo goed mogelijk kunnen helpen.

"Natuurlijk zien we onze cliënten het liefst face to face", vertelt psycholoog Vera Hin. "Maar beeldbellen en online hulpprogramma's zijn goede alternatieven voor veel mensen. En altijd nog beter dan telefoneren, want met beeldbellen bijvoorbeeld kan ik zien hoe iemand reageert. Of iemand moet huilen. Of van slag is."

Hin zegt er onmiddellijk achteraan dat online hulp niet voor iedere patiënt optimaal is. "Dit werkt bij mensen die redelijk zelfstandig en stabiel zijn. Mensen die in een acute crisis zitten, hebben heel andere hulp nodig. Maar gelukkig kunnen we ervoor zorgen dat die hulp er ook nog steeds is."

Geen dagbesteding meer

Bij GGNet, maar ook bij veel andere instellingen, zo blijkt uit een telefonische rondgang, is bezoek aan inwonende patiënten gelimiteerd of verboden. Op veel plekken is er geen dagbesteding meer, en gaan bijvoorbeeld ook groepstherapieën niet meer door. De intensieve zorg en crisiszorg lijken overal wel gegarandeerd. Hin: "Wij hebben de afgelopen dagen nog nooit zo hard gewerkt om te zorgen dat mensen niet in de kou komen te staan."

Marielle van den Berg van Mind, belangenbehartiger van mensen met psychische problemen, beaamt dat er door hulpverleners in de GGZ keihard wordt gewerkt om patiënten goed te helpen. "Maar we vragen ons af of het voldoende is. Of bijvoorbeeld dak- en thuislozen, verslaafden en mantelzorgers niet over het hoofd worden gezien."

Ook Trudy Jansen van de Veerkracht Centrale, een club van ervaringsdeskundigen, is bang dat mensen buiten de boot vallen. Zij wil daarom dat brancheorganisatie GGZ Nederland richtlijnen opstelt zodat duidelijk wordt wat voor hulp er nog wel moet zijn ondanks de Corona-beperkingen. "Urgente zorg zal beschikbaar moeten blijven. Als dat niet gebeurt, is een toename van het aantal zelfdodingen en andere zware psychische problemen niet te voorkomen", schrijft Jansen in een brief aan GGZ Nederland.

"Ik ben bang voor een terugval", vertelt de 22-jarige Marten. Hij heeft onder meer autisme en ADHD. Normaal gaat hij vier dagen per week naar de dagbesteding en wordt hij door twee hulpverleners meerdere keren per week gezien. "Dat is door het Corona-virus allemaal gestopt. Ik word nu een paar keer gebeld. Maar daar heb ik geen hol aan. Het is onpersoonlijk en mijn hulpverleners hebben natuurlijk niet eeuwig de tijd om met mij te bellen."

Twee jaar geleden was Marten depressief en had hij suïcidale gedachten. "Ik ben nu stabieler, maar nog niet stabiel genoeg. Ik ben bang dat als ik 's ochtends geen reden heb om op te staan, dat het weer slechter met mij gaat."

Marielle van den Berg snapt Marten's angst. "Het is begrijpelijk dat mensen in paniek raken. Zeker deze doelgroep. Ze zijn afhankelijk van zorg. En hebben zelf vaak niet een heel stevig netwerk om op terug te vallen. Dat zorgt voor angst." De club van Van Den Berg doet de komende dagen onderzoek onder de eigen achterban of iedereen de hulp krijgt die hij of zij nodig heeft. "We proberen te inventariseren of de hulp die er nu wordt aangeboden, voldoet aan de behoefte."

Ondertussen in Warnsveld leren 80 behandelaren hoe zij moeten beeldbellen en wat de voor- en nadelen zijn. Ze stellen vragen aan Hagg en proberen hun nieuwe gereedschap uit. Psycholoog Vera Hin: "Ook voor ons als hulpverleners is dit een uitkomst. We moeten niet alleen voorkomen dat onze cliënten ziek worden. We moeten ook zorgen dat we zelf gezond blijven."