Waarom niet bekend is hoeveel Nederlanders er besmet zijn met het coronavirus
Iedere dag publiceert het RIVM het cijfer van het aantal nieuwe mensen dat in Nederland positief getest is op het coronavirus. Voor het eerst groeide dat aantal met meer dan honderd in een dag; het totale aantal geregistreerde besmettingen staat op 503. Wat zeggen deze cijfers over de verspreiding van het virus in Nederland?
Weten we hoeveel mensen er in Nederland zijn besmet?
Nee. Volgens Sjaak de Gouw van de GGD moeten we ons niet blindstaren op de cijfers van het RIVM. Zeker is dat het er meer zijn dan uit die cijfers blijkt. "Er zijn waarschijnlijk ook veel mensen met lichte klachten, die gewoon thuis uitzieken en zich dus niet melden, maar misschien wel het virus hebben. Dit virus geeft namelijk bij 80 procent milde klachten", aldus De Gouw. Alleen mensen die koorts hebben wordt geadviseerd om de GGD te bellen.
Ook mensen die lichte klachten hebben en uit Noord-Italië komen worden niet getest. Dat geldt sinds vrijdag ook voor huisgenoten van mensen die het virus hebben en zelf klachten hebben, zelfs als dat koorts is.
Waarom wordt niet iedereen getest?
Dat huisgenoten niet meer getest worden komt volgens het RIVM door de "toegenomen werkdruk en dreigende schaarste van testmateriaal". Met andere woorden: er is te weinig tijd en er zijn te weinig tests. De gedachte is bovendien dat deze mensen al in quarantaine zitten en dat testen "vanuit volksgezondheidsoogpunt geen meerwaarde heeft", aldus het RIVM.
Of in de woorden van De Gouw: ouders trekken niet veertien dagen de deur achter hun kind dicht:
"Het is voor de epidemiologie niet van belang om te weten of er bijvoorbeeld een of drie mensen in een gezin besmet zijn, omdat ze dan waarschijnlijk toch al samen geïsoleerd zijn en anderen niet besmetten", bevestigt De Gouw. Dat geldt ook voor mensen uit Noord-Italië met lichte klachten. Zij worden sowieso al geadviseerd om thuis te blijven.
"We testen ook niet om exact te weten hoe hoog het aantal besmettingen is", stelt De Gouw. "We hoeven in Nederland niet te weten of er 390 of 395 besmettingen zijn. We willen vooral weten hoe het virus zich verspreidt en op basis daarvan handelen we."
Hoe weten we dan hoe het virus zich verspreidt in Nederland?
Volgens De Gouw is vooral relevant om te weten wáár in Nederland het virus opduikt, zodat daar maatregelen genomen kunnen worden. Sinds begin februari wordt in 42 huisartsenpraktijken, verspreid over heel Nederland, iedereen met griep of luchtwegklachten getest op corona. Tot dusver heeft alleen een huisarts uit Eindhoven iemand positief getest.
"Dat geeft aan dat het virus nog niet vrij aan het circuleren is, en dat vinden wij prettig", zegt De Gouw. "Om die reden zien wij ook geen reden om in andere provincies dan Brabant, waar wel meer besmettingen met onbekende bron zijn, strengere maatregelen te nemen."
Daarnaast wordt dus iedereen die voldoet aan de criteria getest (met uitzondering van de huisgenoten) en in ziekenhuizen gebeurt dat standaard bij patiënten met een longontsteking. Deze drie manieren samen geven volgens De Gouw voldoende zicht op hoe het virus zich in Nederland verspreidt. Daaruit blijkt dus dat er met name in Noord-Brabant verspreiding is. Het RIVM benadrukt vooral dat de aantallen die dagelijks worden gemeld nog te klein zijn om een trend uit af te leiden.
In Brabant was extra onderzoek, wat weten we over het virus daar?
Ook nog niet zoveel. Het RIVM heeft het afgelopen weekend een steekproef gehouden onder ruim duizend medewerkers en 200 patiënten in Brabants ziekenhuizen die klachten hadden. 4 procent van de medewerkers en 9 procent van de patiënten bleek het virus te hebben.
Maar volgens het RIVM was de steekproef slechts een "thermometer", om te weten of er meer aan de hand is in deze regio. Dat is dus het geval, maar ook daar kunnen nog geen grote conclusies uit getrokken worden. Ook De Gouw benadrukt dat nader onderzoek nog zal moeten uitwijzen of het virus zich vooral verspreid heeft in enkele Brabantse ziekenhuizen of dat het percentage besmette mensen in heel Noord-Brabant hoog ligt.
Wat gebeurt er met mensen die weer beter zijn?
Die worden voorlopig nergens gemeld, omdat mensen dat niet hoeven te doen. De cijfers van het RIVM zullen daardoor alleen stijgen. Het aantal betermeldingen wordt er niet weer van afgetrokken.
"Als mensen beter zijn, blijkt dat uit meerdere tests dat ze de dag na de laatste klachten het virus niet meer bij zich dragen. Dus niet meer besmettelijk zijn", zegt De Gouw. "Als je een dag zonder klachten bent, mag je weer doen wat je wilt."
"We proberen het echt voor elkaar te krijgen", zei Jaap van Dissel, hoofd Infectieziekten van het RIVM, gisteren in de Tweede Kamer, maar vanwege de enorme drukte bij het RIVM is dat nog niet gelukt. Binnenkort hoopt het RIVM daar dus verandering in te brengen.
De dag na de laatste klachten ben je dus niet meer besmettelijk, maar hoe zit dat aan het begin van een besmetting? Kun je het coronavirus al overdragen als je bijvoorbeeld nog niet hoest (maar wel tongzoent)?
