Opnieuw (of nog steeds) besmet met corona: hoe kan dat?

• Erika de Joode

  redacteur Online

Besmet raken met het coronavirus, daarvan herstellen, maar daarna opnieuw ziek worden: het is patiënten in China, Japan en Zuid-Korea overkomen. Volgens een gezondheidsfunctionaris uit de Chinese kustprovincie Guangdong werd het coronavirus daar bij 14 procent van de genezen verklaarde patiënten voor de tweede keer vastgesteld.

Gisteren gebeurde dat ook bij een 73-jarige vrouw uit Zuid-Korea. Zij was op 22 februari uit het ziekenhuis ontslagen, maar testte opnieuw positief op het virus. In Japan kreeg een vrouw die eind januari genezen was verklaard deze week weer last van keelpijn. Ze bleek het coronavirus nog steeds - of alweer - bij zich te dragen.

Hoe kan dat? Grofweg zijn er bij zo'n 'herbesmetting' verschillende scenario's mogelijk, vertelt viroloog Mariet Feltkamp van het Leids Universitair Medisch Centrum. "In het algemeen geldt voor alle verkoudheidsvirussen, inclusief de corona's, dat je er wel immuniteit voor opbouwt, maar die is niet heel robuust. Dat wil zeggen: als je dit seizoen het coronavirus oploopt, dan ben je volgend jaar misschien beschermd, maar het jaar daarop kun je het gewoon weer krijgen. Die immuniteit zakt weg."

Maar in dit geval gaat dat niet op, denkt de viroloog. "Het is zeer onwaarschijnlijk dat je binnen een week of maand na de infectie opnieuw geïnfecteerd wordt." In zo'n korte periode kan de immuniteit nog niet weggezakt zijn, zegt ze. Behalve misschien als je een heel slecht afweersysteem hebt, bijvoorbeeld door een aangeboren afwijking aan je immuunsysteem.

Kansberekening

Waarschijnlijker is dat we de verklaring voor de herstelde maar toch weer zieke patiënten moeten zoeken in een andere hoek: die van de tests. "Over het algemeen zijn die coronatests heel gevoelig," vertelt Feltkamp, "maar ze hebben wel een detectielimiet. Als er echt heel weinig virus op een monstertje zit, dan bestaat de kans dat de test negatief is, terwijl je het virus dus nog wel bij je draagt."

Aan het eind van een infectie neemt de hoeveelheid virus in je lichaam - de 'virale load' - steeds verder af. "Dan ga je steeds meer onzekerheden zien in de uitslag van de test. Als je hetzelfde monster tien keer onder de loep neemt, kan het bijvoorbeeld gebeuren dat je zes keer positief test en vier keer negatief. De uitslag is dus niet meer zo zwart-wit als we zouden willen. Als de virale load heel laag is, treedt eigenlijk gewoon kansberekening in."

Feltkamp vermoedt dat dit aan de hand is bij de patiënten in Zuidoost-Azië, die na een negatieve coronatest nu weer positief zijn getest. Dat zou ook verklaren waarom ze na hun ontslag uit het ziekenhuis niemand meer hebben besmet, wat de Chinese gezondheidsfunctionaris uit Guangdong beweert. "Wie weinig virus bij zich draagt, is minder besmettelijk", vertelt Feltkamp.

Grootschalige studies

Ook viroloog Marion Koopmans van het Erasmus MC denkt dat de Aziatische patiënten met de tweede positieve test het coronavirus al die tijd gewoon bij zich hebben gedragen, ook toen ze genezen waren verklaard. "Zelfs als het virus niet meer intact is en je niet meer besmettelijk bent, kun je in theorie nog heel lang positief testen." Dat komt doordat onderdelen van het uiteengevallen virus nog wél gedetecteerd kunnen worden.

Opnieuw worden besmet is niet onmogelijk, zegt ze, maar zoiets moet grondig worden onderzocht. "Daar zijn grootschalige studies voor nodig, waarbij je een grote groep patiënten met verschillende gezondheidstoestanden onder de loep neemt. Hoe verloopt de infectie? Hoe lang blijven de patiënten positief getest?"

Zulke studies zijn er nu nog niet. "En als ik moet gokken, denk ik dat de patiënten in China, Japan en Zuid-Korea gewoon te vroeg naar huis zijn gegaan. Ze waren het virus niet helemaal kwijt."