Beurzen verder onderuit door coronavirus; AEX verliest 13 procent in een week

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

Het is een inktzwarte week voor financiële markten. De afgelopen week is er wereldwijd voor duizenden miljarden euro's en dollars aan beleggingen in rook opgegaan. Grote en kleine beleggers pakken massaal hun biezen, opgeschrikt door het zich uitbreidende coronavirus en de economische gevolgen daarvan.

Onzekerheid houdt de financiële markten in een wurggreep. Markten zijn sinds de financiële crisis in 2008 niet meer zo nerveus geweest. De Amsterdamse AEX sloot vandaag de week en maand af met opnieuw een zwaar verlies van bijna 4 procent. In een week tijd verspeelde de AEX 13 procent.

De scherpe dalingen, elk dag drie tot vijf procent, tellen op tot een heuse beurskrach, een verlies van 10 procent of meer. Beurzen verloren wereldwijd 10 tot 15 procent. Vorige week stond de AEX nog even op 629 punten, vandaag noteerde de graadmeter op enig moment 531 punten, een vrije val van 16 procent.

De market cap, de opgetelde beurswaarde van de 25 AEX-bedrijven, bedroeg een week geleden nog 650 miljard euro, inmiddels is dat zo'n 90 miljard euro minder.

De aandelenbeurzen waren afgelopen tijd hard gestegen en bevatten dus nogal wat lucht, zoals analisten het noemen, dus dan kan het ook extra hard gaan met koersdalingen. De correctie is hardhandig, maar tot op zekere hoogte ook gecontroleerd, van wilde paniek is eigenlijk geen sprake.

Stevige golven

De koersval door de uitbraak van het coronavirus raakt bijna alle aandelen. Luchtvaart, toerisme, autobouwers, grondstoffenbedrijven en de techindustrie krijgen er het meest van langs. Steeds meer bedrijven komen met een winst- en omzetwaarschuwing of melden economische schade, zoals Apple, Booking.com, Philips, luchtvaartmaatschappijen Air France-KLM en Easyjet en autofabrikanten Nissan en Tesla.

De fluctuaties op de dag waren groot, met vaak aan het eind nog een forse (verdere) daling. "Het zijn korte stevige golven met hoge handelsvolumes", zegt beleggingsstrateeg Corné van Zeijl van Actiam. Het wijst op grote partijen die posities afbouwen, meestal hedgefondsen. "Die werken met risicoberekeningen en kopen of verkopen onder bepaalde koersniveau's. Dat versterkt natuurlijk de koersbewegingen."

Over het randje

De stand van zaken vandaag, op de laatste handelsdag van de maand, is voor pensioenfondsen bepalend voor het rendement en de dekkingsgraad. Door de val van de beurzen daalt ook de rente. Beleggers kiezen vaker voor obligaties. Dat stuwt de koersen daarvan, maar drukt juist de rente. De Nederlandse 10-jaarsrente staat op een historisch dieptepunt van min 0,5 procent.

Pensioenfondsen wiebelen al op het randje van gedwongen korten van de pensioenuitkeringen, maar ze kregen respijt van minister Koolmees. De fondsen hoefden niet te korten zolang het pensioenakkoord in de maak is. Door de beurskrach en de dalende rente worden ze nu echter zonder pardon over het randje van de kritische dekkingsgraad van 94 procent geduwd; daaronder moeten de pensioenen omlaag.

Mondjesmaat meer vracht

De corona-uitbraak drukt ook de olieprijs. Die is in twee maanden 25 procent gedaald. Een vat ruwe Brent-olie kost nu 50 dollar, begin januari, voor de uitbraak, was dat nog 68 dollar.

Ondertussen lijkt het goederenverkeer met China weer wat op gang te komen. Vrachtvluchten en containervaarten lagen bijna helemaal stil. Volgens verladersorganisatie Evofenedex komen nu mondjesmaat weer meer vrachtvluchten en worden in de haven van Shanghai weer schepen geladen en gelost.

Ongeveer 105 afvaarten van Azië naar Europa en de Noord-Amerika zijn tot nu toe geannuleerd, dat is een verliespost van ongeveer 1 miljard dollar. De Rotterdamse haven verwacht tot 2 miljoen ton goederen per maand minder.

Crisis ijlt lang na

De logistiek rond containers is ingewikkeld en lang niet altijd is duidelijk wat wel of niet deze kant opkomt. Containerschepen die zullen aanmeren hebben minder containers bij zich, die soms ook maar halfvol zitten. Een schip dat nu vertrekt uit China is pas eind maart of begin april in Rotterdam. De keten van bestellen, productie en transport is er een van maanden.

De verstoorde vervoersstromen zullen nog lange tijd leiden tot tekorten aan van alles en nog wat. Kledingwinkels kunnen zich beter richten op de najaars- en wintercollecties dan op die van de zomer, zeggen expeditiebedrijven. Zelfs voor de levering van kerstspullen en -versiering wordt gevreesd, omdat die normaal nu al in productie worden genomen en in de zomer geleverd worden. De coronacrisis ijlt dus een tijdlang na.

De onzekerheid op de financiële markten houdt ook nog wel een tijdje aan, denkt beleggingsstrateeg Van Zeijl. "Niemand weet hoe de uitbraak verloopt en hoe ernstig de economische activiteit gehinderd wordt. Ook beleggers niet."