Staat gedaagd om etnisch profileren, 'rechter moet grens trekken'
Mensenrechtenorganisaties en twee burgers hebben de Staat gedagvaard in een zaak over etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee. De organisatie, die valt onder het ministerie van Defensie en verantwoordelijk is voor onder meer grensbewaking, discrimineert volgens hen niet-witte mensen bij grenscontroles.
Het collectief wil dat dat stopt en is vandaag naar de rechter gestapt. Die gaat beoordelen of het daadwerkelijk tot een rechtszaak komt.
Het gaat om Amnesty International, Control Alt Delete, antidiscriminatiebureau Radar en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten. Ook twee burgers doen mee: een piloot en voormalig gemeenteraadslid in Eindhoven Mpanzu Bamenga. Volgens Bamenga zijn zij allebei bij grenscontroles uit de rij gehaald vanwege hun donkere huidskleur.
Bamenga had in 2018 op Eindhoven Airport een vernederende ervaring, vertelt hij:
Uit een gesprek met de marechaussee maakte Bamenga op dat er sprake was van etnisch profileren. "Ik heb gevraagd: hoe ziet een Nederlander er dan uit? Dat is de vraag. En dan voel je aan dat er een bepaald stigma is op bepaalde huidskleuren." Een klacht die Bamenga indiende over de gang van zaken werd eerder gegrond verklaard.
De Koninklijke Marechaussee zegt in een schriftelijke reactie de wet uit te voeren. "De basis van onze controle ligt in de Vreemdelingenwet, waarbij we met name illegale grensoverschrijding tegen moeten gaan."
Bij het selecteren van mensen voor een controle kan etniciteit "een relevante indicator" zijn, maar alleen in combinatie met andere indicatoren, meldt de marechaussee. De gebruikte methode wordt continu verbeterd, zegt de marechaussee verder. "Medewerkers worden hiervoor opgeleid. Controles zijn door deze werkwijze altijd uitlegbaar."
'Grote impact'
Mpanzu Bamenga heeft naar eigen zeggen honderden berichten gekregen van mensen met vergelijkbare ervaringen. Het oud-raadslid zegt de zaak mede namens hen te beginnen. "Juist voor deze mensen is het zo belangrijk dat er niet etnisch geprofileerd wordt, want dat heeft ontzettend veel impact."
Het collectief achter de dagvaarding wil laten zien "dat etnisch profileren niet oké is en dat slachtoffers er geen genoegen mee hoeven te nemen", zegt Jaïr Schalkwijk van Control Alt Delete. "Uiteindelijk willen we met deze rechtszaak bereiken dat de rechter een grens trekt en dat de rechter verbiedt dat de marechaussee nog etniciteit mag gebruiken in risicoprofielen."