Transgenders willen compensatie voor verplichte sterilisatie
Transgenders die zich tussen 1985 en 2014 moesten laten steriliseren, eisen daarvoor excuses van de overheid. In die periode was sterilisatie verplicht bij het wijzigen van de geslachtsregistratie. De operaties waren medisch niet noodzakelijk en zorgden voor veel leed bij betrokkenen.
Vrouwenorganisatie Bureau Clara Wichmann, Transgender Netwerk Nederland (TNN), de Nederlandse organisatie voor seksediversiteit (NNID) en individuele gedupeerden hebben nu op initiatief van gedupeerde Willemijn van Kempen besloten om financiële compensatie te eisen. Ook willen ze publieke erkenning voor het aangedane leed. De organisaties stellen de Staat aansprakelijk en hopen op een gesprek met minister Dekker voor Rechtsbescherming.
"Mensen moeten weten dat dit is gebeurd", zegt Van Kempen. "Nederland moet vanwege zijn internationale inzet voor de bescherming van de mensenrechten verantwoordelijkheid nemen."
Onmogelijke keuze
De verplichting tot sterilisatie stond in een wet uit 1985. De staat erkende transgender personen toen officieel en de medische ingreep voor de geslachtsverandering werd vergoed vanuit het toenmalige ziekenfonds. Omdat het niet de bedoeling was dat er kinderen geboren zouden worden uit mensen die van geslacht waren veranderd, werd ook de sterilisatieverplichting opgenomen.
De Staat heeft mij mijn vruchtbaarheid afgepakt.
"Mensen werden voor een onmogelijke keuze gesteld", zegt Nora Uitterlinden van Transgender Netwerk Nederland. "Ze moesten kiezen tussen een kind op de wereld zetten of een geslachtsverandering ondergaan."
Willemijn van Kempen koos voor een geslachtsverandering, ondanks dat ze een kinderwens had. "De Staat heeft mij mijn vruchtbaarheid afgepakt", zegt ze. Van Kempen had graag kinderen willen krijgen, maar de mogelijkheid om genetisch materiaal te bewaren kreeg ze naar eigen zeggen niet. Volgens de betrokken organisaties hebben zo'n 1200 transgender personen voor hetzelfde dilemma gestaan.
Niet meer verplicht
In 2014 is de wet gewijzigd; toen werd het makkelijker om het geslacht in een geboorteakte te veranderen en werd de verplichte sterilisatie geschrapt. Nora Uitterlinden: "Vanaf dat moment zag je ook een flinke groei van mensen die kozen voor een wijziging in de geslachtsregistratie. De operaties waren niet meer verplicht. Dat gaf het gevoel dat je meer te zeggen hebt over je eigen lichaam."
Ze wijst erop dat de deskundigenverklaring wel nog steeds verplicht is. De deskundige, bijvoorbeeld een psycholoog, moet ervan overtuigd zijn dat iemand daadwerkelijk van identiteit wil veranderen en dat het geen bevlieging is. Ook die eis vervalt op den duur; minister Dekker heeft afgelopen december een voorstel daartoe gedaan.
