Misstanden bij zorgstages: 'In tweede week zelfstandig diensten draaien'

• Sammy Shawky

  redacteur Economie

In de zorg moeten stagiairs soms handelingen uitvoeren waartoe ze nog niet bevoegd zijn, meldde vakbond FNV deze week. Stagiairs hebben bijvoorbeeld niet de juiste inentingen of worden ingezet als voltijds medewerker, terwijl ze alleen zouden meelopen. Tweeduizend mensen klaagden bij een speciaal meldpunt van de FNV voor stagemisbruik in zorg en welzijn.

Quincy Helbig en Marleen Maclean zijn twee van hen. Quincy (18) liep voor haar opleiding maatschappelijke zorg stage bij een instelling voor mensen met een verstandelijke en lichamelijk beperking. "Meteen de eerste dag al werd ik op de zwaarste groep gezet", zegt ze. "Bij mensen die volledig afhankelijk waren."

Ze wilde liever eerst meekijken, vertelt ze, ook omdat ze nog niet bevoegd was voor alle handelingen. "Maar al na een week was er iemand ziek en moest ik volledige diensten meedraaien". Ze moest luiers verschonen, mensen helpen met douchen en tilliften bedienen.

Dat ging ook weleens fout, vertelt ze. "Ik was een keer de tweede controleur toen een collega van mij voordeed hoe je een Zweedse band bij iemand moest omdoen". Daarmee wordt een patiënt vastgemaakt aan het bed. De patiënt had daar toestemming voor gegeven.

"Pas na afloop vertelde een andere collega me dat ik daardoor medeverantwoordelijk was geweest als er iets was misgegaan", zegt Quincy. "Daar ben ik wel echt van geschrokken".

Quincy heeft de zorginstelling hier naar eigen zeggen meerdere keren op aangesproken. Ze is uiteindelijk naar haar school toegestapt en heeft haar stage beëindigd. "Ik heb toen ook paniekaanvallen gehad, waar ik nog steeds heel erg last van heb."

Inmiddels loopt ze ergens anders stage, waar ze het erg naar haar zin heeft. Ze hoopt nog dit jaar haar opleiding af te ronden.

Agressieve patiënten

Ook bij Marleen (49) ging het mis. Zij liep stage in een verzorgingstehuis, tijdens haar opleiding tot verzorgende. De eerste dag was haar begeleider er niet en moest ze al veel alleen doen. "Ik moest toen een verstandelijk beperkte man verzorgen die agressief werd als hij werd aangeraakt", zegt ze.

"Toen ik zijn steunkousen wilde aandoen, werd hij agressief, dus stopte ik. Ik wist niet wat ik moest doen." Ze moest ook werken voordat ze de benodigde inentingen had.

Uiteindelijk heeft ze haar stage niet afgemaakt. "Toen ik door een latex-allergie andere handschoenen moest hebben werd mij verteld dat ik die zelf moest regelen. Ik kwam daardoor zelfs thuis te zitten, en ben toen ontslagen omdat ik niet meer aan het werk kon gaan."

Na deze ervaring heeft Marleen besloten om niet meer in de zorg te werken. Ze werkt nu als zzp'er in de evenementenwereld. "Dit bevalt veel beter. In de zorg had ik het gevoel dat ik mensen niet gelukkig maakte."

Wat zeggen de instellingen?

Bij de zorginstelling waar Quincy stage liep was niemand voor een reactie beschikbaar. De zorginstelling waar Marleen werkte herkent zich niet in het rapport van de FNV. "Wij bieden stagiairs werkbegeleiding on the job, met wekelijkse feedbacksessies. Veel stagiairs komen hier ook terug voor andere stages", zegt een woordvoerder.

Ook de branchevereniging van de verpleeghuiszorg en wijkverpleging, Actiz, herkent het beeld niet. "Het is geen steekproef, dus vooral mensen met negatieve ervaringen melden zich", zegt een woordvoerder. De brancheorganisatie noemt het aantal meldingen te klein om conclusies voor de hele sector te kunnen trekken.

De MBO Raad vindt het nog te vroeg om uitspraken te doen over het rapport, maar gaat de signalen serieus onderzoeken. Vakbond FNV zegt in gesprek te gaan met de branche en hoopt dat het rapport ook op het ministerie wordt besproken.