'Mensen met dementie geweigerd en rompslomp door wetten gedwongen zorg'
De twee nieuwe wetten voor gedwongen zorg die sinds begin dit jaar gelden, leiden in de praktijk tot grote problemen. Zo worden demente ouderen geweigerd door crisisdiensten en melden psychiaters dat ze meer bezig zijn met administratieve rompslomp dan met zorgverlening.
Meerdere organisaties uit het veld hebben de afgelopen weken bij het ministerie van Volksgezondheid zorgen geuit over het effect van de nieuwe wetgeving op de zorg.
Oude wet opgedeeld in tweeën
Op 1 januari vervingen twee wetten de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ), die sinds 1994 gold en de gehele gedwongen zorg regelde.
In de nieuwe wetten zijn patiënten die gedwongen zorg nodig hebben opgedeeld in twee groepen. Psychiatrische patiënten vallen voortaan onder de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg. Daarmee kunnen ze bijvoorbeeld eerder thuis gedwongen zorg krijgen.
De politie zei eind vorig jaar in Nieuwsuur de Wet verplichte geestelijke ggz te vrezen, omdat agenten mogelijk meer te maken krijgen met verwarde personen:
Dementerende ouderen en licht verstandelijke gehandicapten vallen op hun beurt sinds kort onder de Wet zorg en dwang. In die wet mag vrijheidsbeperking of onvrijwillige zorg niet meer toegepast worden, tenzij het na het doorlopen van een stappenplan van vrijwillige opties echt nodig is.
Beide wetten moeten gedwongen zorg buiten een instelling gemakkelijker maken en patiënten meer inspraak geven in hun behandeling.
Papierrol van 25 meter
In de praktijk melden organisaties na een maand tal van problemen. Zo bood psychiatersvereniging NVvP vorige week nog een papierrol van 25 meter aan in de Tweede Kamer, om de "explosief" toegenomen administratieve druk door de Wet verplichte ggz aan te kaarten.
En brancheorganisatie Actiz van verpleeg- en thuiszorginstellingen schreef met gehandicaptenzorgorganisatie VGN in een gezamenlijke brief aan de Kamer dat de Wet zorg en dwang vooral voor veel onduidelijkheid zorgt.
Verenso, de vereniging van specialisten ouderengeneeskunde, onderstreepte vorige week in een brandbrief aan minister De Jonge dat de opdeling van de oude wet tot verwarring leidt.
'Kwetsbaren vallen tussen wal en schip'
Zo zijn demente ouderen geweigerd door crisisdiensten, omdat ze volgens de instellingen niet onder de Wet verplichte ggz vallen. "En dat zorgt ervoor dat deze mensen langer thuisblijven, terwijl er sprake is van een acute noodsituatie", zei Verenso-voorzitter Nieuwenhuizen vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal.
De problemen komen voor Nieuwenhuizen overigens niet als een verrassing. "Sinds 2018 proberen we aan iedereen duidelijk te maken dat deze wetten echt niet gaan helpen de kwaliteit te verbeteren. Maar de minister heeft toch besloten dit door te zetten en nu lijkt het zelfs slechter te worden."
Nieuwenhuizen heeft nog geen reactie op haar brandbrief. Ze hoopt dat er snel een antwoord komt. "Want de meest kwetsbare mensen vallen nu tussen wal en schip. Dat moeten we niet willen met z'n allen."
