Zweedse integratie 2.0: een hoofddoekverbod op school
Discussies over een hoofddoekverbod waren tot voor kort onmogelijk in Zweden. Maar in het plaatsje Skurup in Zuidoost-Zweden, wil een meerderheid van het gemeentebestuur zo snel mogelijk een hoofddoekverbod op scholen invoeren. Het is een gevolg van de grote politieke verschuivingen in het land: de rechts-populistische Zweden-Democraten, jarenlang geboycot door rest van de politieke partijen, is nu volgens peilingen de grootste in het land.
De rector op de Prästamosseskolan, een basisschool voor kinderen van 6 t/m 16 jaar, is duidelijk gefrustreerd. Het hoofddoekverbod is nog niet wettelijk ingevoerd, maar heeft volgens de rector nu al schadelijke gevolgen. "Het leidt tot confrontatie", aldus Mattias Liedholm.
"Moslimleerlingen op school voelen dat ze eruit worden gepikt en als probleem worden gezien. We hebben ook moslimmeisjes die nu opeens als verzet een hoofddoek gaan dragen. En we horen moslimleerlingen denigrerend over Joden praten."Die problemen waren er eerder niet, zegt de rector.
Bekijk hier de reportage van Rolien Créton:
"Ik kon het niet geloven toen ik het voor het eerst hoorde", zegt de 15-jarige Amena Araki over het hoofddoekverbod. Ze vluchtte zes jaar geleden samen met haar ouders en drie broers van Syrië naar Zweden.
In vloeiend Zweeds vertelt ze dat sommige mensen in de buurt sinds kort met een bestraffende blik naar haar kijken. Araki: "Gelukkig niet hier op school. Maar wel bijvoorbeeld in de bus. Ik ben ook een beetje bang dat mensen zelf politie gaan spelen en mijn hoofddoek zullen aftrekken."
'Hoofddoekverbod is geen oplossing'
Araki en haar vriendinnen vallen met hun hoofddoek op. De school in het stadje heeft 650 leerlingen, waarvan 10 procent een immigratie-achtergrond heeft. Op deze school zijn leerlingen volgens de rector goed geïntegreerd, maar dat is in de grotere steden wel anders.
"We zijn het er inmiddels wel met elkaar over eens dat de integratie in Zweden is mislukt", aldus Liedholm. "Een school in Malmö met uitsluitend kinderen van immigranten werd bijvoorbeeld gedwongen om te sluiten omdat leerlingen te slecht Zweeds spraken en de resultaten te slecht waren." Pasklare oplossingen heeft de rector niet. "Maar ik weet wel dat een hoofddoekverbod geen oplossing is."
Daar denkt het gemeentebestuur in Skurup anders over. De rechts-populistische Zweden-Democraten zijn er de grootste partij en namen het initiatief tot de nieuwe wet. Woordvoerder Lars Nyström is zich ervan bewust dat dit soort regelgeving normaal gesproken landelijk wordt geregeld. Maar in Skurup, met 15.000 inwoners, lopen ze graag voorop met de integratie in Zweden 2.0.
Hij somt de voorbeelden op van de mislukte Zweedse integratie. No-go-zones, in Zweden "zeer kwetsbare wijken" genoemd, met veel criminaliteit. Groepen immigranten die buiten de samenleving staan. En gewapende bendes van immigranten die om de drugsmarkt strijden.
In Zweden zijn jongens en meisjes gelijk. Daarom hoort de hoofddoek hier niet thuis.
In Skurup gebeurt dat niet, maar handelen ze uit voorzorg. "Als je hier komt wonen, moet je je aanpassen aan Zweedse gebruiken. Als je het zo belangrijk vindt om een hoofddoek te dragen, dan ga je naar Saudi-Arabië of Iran. Daar helpt de politie graag een handje mee als je die hoofddoek vergeet", aldus Nyström.
Bovendien druist de hoofddoek volgens Nyström in tegen de vrouwenemancipatie. "In Zweden zijn jongens en meisjes gelijk. Daarom hoort de hoofddoek hier niet thuis."
Het hoofddoekverbod op scholen vindt veel gehoor bij inwoners van Skurup. "Immigranten in Zweden passen zich veel te weinig aan", zegt badkamermonteur Hasse Andersson. "Ze gaan vooral om met landgenoten, spreken geen Zweeds en mengen zich niet met de rest van de Zweden."
'M'n religie wil ik niet zomaar opgeven'
Volgens Annika Brolin, die niet op de Zweden-Democraten stemt, is het schadelijk geweest dat discussie over het immigratiebeleid lang taboe was. "We zijn nog steeds heel erg voorzichtig en een beetje stiekem als het over immigratiebeleid gaat. Dat is verkeerd."
Een rechtszaak moet uiteindelijk uitsluitsel geven over het hoofddoekverbod in Skurup. Maar ongeacht de uitkomst peinst Amena Araki er niet over om haar hoofddoek af te doen. "Ik pas me dagelijks aan", zegt Araki. "Ik leer de taal, de Zweedse gebruiken, ik respecteer alles en iedereen. Maar ik wil mijn religie niet zomaar opgeven."
De leerlingen worden gesteund door hun rector: "De redenering van politici is: als we het verbieden, dan bestaat het niet meer. Maar dat is simplistisch, daar los je de onderliggende problemen niet mee op."