Geen enkele gasvondst in Noordzee, 'bedrijven gaan liever naar buitenland'

Het afgelopen jaar is er geen nieuw gasveld ontdekt in de Noordzee. Ook is er minder naar gas gezocht: twee zoekpogingen, beiden tevergeefs. Het FD schreef daar vanmorgen over op basis van cijfers van TNO.

Dat er geen gas is gevonden is uitzonderlijk. Gemiddeld zijn er zo'n 10 zoekpogingen per jaar, en de helft daarvan succesvol, zegt TNO. Waarom nu niet? En is dat een probleem?

Liever zelf winnen dan importeren

Hoewel het standpunt van het kabinet is dat we op termijn van het gas af moeten, wil het kabinet nog steeds dat er gas wordt gewonnen uit de Noordzee. "Aardgas kan nu nog niet volledig vervangen worden door duurzame energie", zegt een woordvoerder. Dus moet dat gas de komende jaren ergens vandaan komen.

De gaskraan in Groningen wordt dichtgedraaid. Daarmee is de voornaamste bron van gas in Nederland de nieuwe gasvelden in de Noordzee.

Het alternatief is het importeren van gas uit andere landen, zoals Noorwegen en Rusland. Maar het ministerie heeft dat liever niet, omdat daar veel meer broeikasgassen vrijkomen bij de winning en later bij het transport. Daarnaast heeft eigen gaswinning volgens het ministerie ook voordelen voor de werkgelegenheid, en is Nederland zo minder afhankelijk van andere landen.

200 miljard kuub gas

Dat Nederland het afgelopen jaar geen nieuw gas heeft gevonden, betekent niet dat het gas er niet is. Onderzoeksorganisatie TNO berekent elk jaar hoeveel 'exploratiepotentie' de Noordzee nog heeft. Met andere woorden: hoeveel gas daar waarschijnlijk nog onder de bodem ligt.

Dat zit steeds rond de 200 miljard kuub gas. "Dat is significant", zegt René Peters, directeur gastechnologie van TNO. "Maar het moet voor bedrijven wel economisch rendabel moet zijn om dat gas te winnen."

En dat wordt bedrijven in Nederland niet makkelijk gemaakt, zegt Lucia van Geuns, energiedeskundige van The Hague Centre for Strategic Studies. Ze publiceerde vorige week een onderzoek over dit onderwerp.

"De procedures duren lang. Als er gas wordt gevonden kan het jaren duren voordat je dat er ook uit kan gaan halen". Daarnaast wijst ze op alle vertragingen door de stikstofproblematiek.

Stikstof

Wintershall, een aardgas- en oliebedrijf actief in de Noordzee, heeft van dat laatste het meeste last gehad. "We willen wel meer plekken aanboren, maar daarvoor hebben we vergunningen nodig en door de stikstofproblematiek loopt dat veel vertraging op", zegt een woordvoerder.

Die combinatie van factoren jaagt producenten naar het buitenland, schrijven Van Geuns en mede-onderzoeker Jilles van den Beukel. "Nederland was een gasland, maar nu is het voor bedrijven veel aantrekkelijker om naar het Verenigd Koninkrijk of Noorwegen te gaan".

Grotere aftrekpost

Het kabinet erkent dat het investeringsklimaat niet optimaal is en kondigde vorig jaar financiële prikkels aan om gaswinning hier aantrekkelijker te maken. Zo kunnen bedrijven nu een groter deel van hun investeringen van de belasting aftrekken.

Volgens Peters van TNO speelt die maatregel ook een rol in het gebrek aan gasvondsten. "Wij zien ook dat bedrijven op die maatregel wachten voordat ze gaan zoeken naar nieuwe gasbronnen". Staatsbedrijf Energie Beheer Nederland herkent dat beeld.

Van Geuns van The Hague Centre for Strategic Studies zet daar een kanttekening bij. "Die maatregel kan mogelijk wat meer investeerders trekken", zegt Van Geuns. "Maar het adresseert niet de andere oorzaken voor het ongunstige investeringsklimaat."

'Politiek gevoelige kwestie'

Van Geuns stelt in het onderzoek dat het investeringsklimaat de komende jaren niet aanzienlijk gaat verbeteren. "Gaswinning ligt op dit moment politiek ook erg gevoelig", zegt Van Geuns. Ze verwijst naar de discussie over klimaatverandering en de aardbevingen in Groningen.

De stikstofproblematiek heeft het vertrouwen in het Nederlandse beleid nog verder omlaag gebracht,staat in het onderzoek. Het gat tussen de vraag naar gas en onze eigen gaswinning zal in de toekomst moeten worden opgevuld met het extra importeren van gas, zegt Van Geuns.