'In Kanaleneiland wonen niet alleen arme, miezerige, zielige mensen'
De kwetsbaarste wijken van Nederland worden alleen maar kwetsbaarder, bleek vandaag uit een onderzoek van de brancheorganisatie van woningcorporaties. Er komen steeds meer mensen met problemen wonen en inwoners van de buurten ervaren veel overlast of voelen zich onveilig. Het gaat om ongeveer 1 op de 10 Nederlandse wijken.
Kanaleneiland in Utrecht is een voorbeeld van zo'n 'kwetsbare' wijk. Amina Berkane woont er al dertien jaar en zegt de problemen wel te herkennen. "In de goedkoopste woningen zitten mensen die weinig controle hebben over hun leven. Ze komen bijvoorbeeld uit een psychiatrische inrichting of hebben schulden. Die mensen hebben nazorg nodig, je kunt hen hier niet zomaar dumpen. Daarmee verplaats je het probleem."
Stinkende huisdieren
Berkane ziet en spreekt vanwege haar werk als coach veel andere inwoners van Kanaleneiland. "Ik hoor mensen weleens zeggen dat de koelkast van hun buurman of buurvrouw helemaal leeg is. Of dat de huisdieren stinken, doordat ze niet goed worden verzorgd. Ook zie ik regelmatig kratten bier voor de deur staan. Je merkt gewoon dat woningen worden verwaarloosd."
Tegelijkertijd benadrukt Berkane dat ook de meest kwetsbare mensen welkom zijn in de wijk. "In buurten als deze heb je veel sociale controle. Er wonen niet alleen maar arme, miezerige, zielige mensen. De inwoners zijn gastvrij en denken aan elkaar." Maar kwetsbare mensen hebben naast behulpzame buren ook professionele begeleiding nodig, zegt ze. "En dat is waar wij als maatschappij in tekortschieten."
Je hebt er weinig aan als je buurman om 07.00 uur de deur uitgaat en pas om 19.00 uur weer uit zijn werk komt.
Dat ziet ook El Bakey Aissaoui, 'sociaal makelaar' bij welzijnsorganisatie DOCK in Utrecht. Hij ondersteunt inwoners van Kanaleneiland en probeert hen te motiveren zelf initiatief te nemen. "In Kanaleneiland-Noord staan twee hoge flats waar veel kwetsbare mensen wonen, soms mét maar vaker zonder begeleiding. Het gaat bijvoorbeeld om ex-verslaafden of inwoners met een psychiatrische achtergrond. Die worden echt aan hun lot overgelaten."
Gelukkig zijn er in Kanaleneiland mensen die hun nek uitsteken, zegt Aissaoui. "Buurtteams, kerkelijke organisaties, moskeeën, betrokken inwoners: zij zijn het kapitaal van de wijk." En er is de laatste jaren ook fysiek in Kanaleneiland geïnvesteerd. Aissaoui noemt de Spaaklaan in Kanaleneiland-Noord als "prachtig voorbeeld". Daar werden sociale huurwoningen omgebouwd tot koopappartementen, om de buurt aantrekkelijker te maken voor gezinnen en mensen met hogere inkomens. "We zijn er heel blij mee, ik heb voor iedereen een buurtfeest georganiseerd."
Het is inderdaad heel mooi om te mixen, onderschrijft Amina Berkane. "Maar je moet wel goed kijken naar de waarde van zo'n mix. Je hebt er weinig aan als je buurman om 07.00 uur de deur uitgaat en pas om 19.00 uur weer uit zijn werk komt. Of als er gezinnen komen wonen die hun kinderen niet eens naar een basisschool in Kanaleneiland brengen."
Andere basisschool
Met alleen 'samen wonen' los je de problemen in de wijk niet op, denkt ook sociaal makelaar Assaoui. Samen naar school gaan is volgens hem minstens zo belangrijk. "Er zijn hier drie scholen met vooral Turkse, Marokkaanse en Syrische kinderen. Mensen die hier in de vrije sector wonen of in een koopwoning zitten, brengen hun kinderen ergens anders naar school. Terwijl de basisschool letterlijk de basis is. Daar kom je in contact met kinderen en ouders."
Zelf deed Assaoui overigens precies hetzelfde. Hij woonde twee jaar in Kanaleneiland, maar verhuisde "in het belang van de kinderen" naar het nabijgelegen Bilthoven. "Ik wilde mijn kinderen naar een gemengde school brengen." Volgens hem moet de gemeente zich actief bemoeien met het aanmeldingsbeleid van scholen om dat patroon te doorbreken.
En dan is er nog de rol van buurtbewoners zelf. "Als je aan een volwassene vraagt of hij de volgende keer geen papiertjes meer wil achterlaten op de trap van een portiekwoning, dan botst het misschien even", zegt Assaoui. "Maar de volgende keer ruimt hij wel zijn papiertjes op. Je moet niet bang zijn om de confrontatie aan te gaan. Als iedereen wegkijkt, verandert er niets."
