Versobering ouderenzorg onvermijdelijk, groter beroep op mantelzorgers ook

De branchevereniging voor instellingen in de ouderenzorg, Actiz, zegt dat de kwaliteit van die zorg binnen afzienbare tijd onder druk komt en dat we nu moeten nadenken over de vraag hoe we de ouderenzorg in de toekomst gaan organiseren. Daarbij zal een groter beroep op mantelzorgers worden gedaan.

"We moeten ons realiseren dat we aan het begin staan van iets wat echt een grote omvang gaat hebben", zei bestuurslid Ronald Schmidt in het NOS Radio 1 Journaal na berichtgeving in de Volkskrant. Hij doelt op de toename van het aantal ouderen en het aantal mensen met dementie, terwijl het aanbod van werkenden juist afneemt. In de ouderenzorg dreigt daardoor een chronisch personeelstekort.

Eerder deze maand bleek dat de wachtlijsten voor verpleeghuizen nu al toenemen. "Wij zien daarin de eerste signalen van iets wat de komende jaren onze nieuwe realiteit gaat worden."

De 3 miljard euro extra per jaar die dit kabinet voor verpleeghuizen uittrekt, bieden volgens Schmidt alleen een oplossing voor de korte termijn. "Het wordt steeds moeilijker om personeel te vinden. Dat betekent dat we steeds meer ouderen krijgen die wachten op een plek. Dus het probleem is breder dan alleen de vraag of er genoeg plek is in verzorgingshuizen."

Vingerwijzen kan niet meer

Schmidt vindt dat er een maatschappelijke discussie nodig is. "Vingerwijzen naar de politiek of verzekeraars is echt onvoldoende. Dit is een maatschappelijk vraagstuk waar we met elkaar over moeten nadenken hoe we dat gaan oplossen in de komende jaren."

Het belangrijkste is dat we een realistisch verwachtingspatroon creëren, zei Schmidt. "Als we verwachten dat het blijft zoals het nu is en dat het alleen maar een beetje beter moet de komende twintig jaar, gaan we elkaar teleurstellen. Er moet een realistisch debat komen over wat we verwachten van de zorg, maar ook van elkaar."

Goede zorg, maar anders

Belangrijk is allereerst dat de toestroom naar de verzorgingshuizen wordt ingedamd, door langer thuiswonen te stimuleren. Daarnaast moeten verpleeghuizen mantelzorgers meer ruimte geven om iets voor hun naasten te doen. "Het moet echt weer normaal worden dat je voor je vader of moeder in het verpleeghuis iets kunt, mag of misschien ook moet doen."

Het is onzin om nu al het beeld van een crisis op te roepen, zei Schmidt. "Dat is niet zo, maar we moeten ons wel realiseren dat we nu al de eerste signalen zien van de uitdaging die de komende jaren op ons afkomt. Als we daar nu mee aan de slag gaan, kunnen we hartstikke goede zorg blijven bieden op het niveau dat we gewend zijn, maar wel anders."

Reactie senioren

Ouderenorganisatie KBO-PCOB zegt dat mantelzorgers al heel veel doen. "Nu stellen dat senioren meer moeten oppakken, is wel erg kort door de bocht. Ook het nog meer belasten van de mantelzorger in het verpleeghuis is wel heel makkelijk en doet geen recht aan de realiteit", zegt directeur Manon Vanderkaa.

Ze erkent dat er een probleem is op de arbeidsmarkt in de zorg en dat daar wat aan moet gebeuren. "Maar dan verwachten we van de zorgaanbieders meer creativiteit dan de opgeheven armen in de lucht en de roep om soberheid."