'Boek Eindstation Auschwitz toont het allerzwartste en allermooiste in de mens'
75 jaar na de bevrijding van vernietigingskamp Auschwitz is de diepste wens van de Joodse kampoverlevende Eddy de Wind in vervulling gegaan. Het aangrijpende verslag dat hij direct na de bevrijding van Auschwitz schreef over het gruwelijke kampleven dat hij anderhalf jaar lang had meegemaakt, is dankzij zijn kinderen met succes opnieuw uitgegeven. De rechten van het boek 'Eindstation Auschwitz' zijn nu aan tientallen landen verkocht.
Eddy de Wind heeft twee keer tevergeefs geprobeerd het verhaal onder de aandacht te brengen. Bij publicatie in 1946 bleek er, zo kort na de oorlog, geen belangstelling voor te bestaan. In 1980, toen die belangstelling er wel was, ging de uitgever kort na de publicatie failliet. Eddy de Wind overleed in 1987, 71 jaar oud.
Zijn zoon Melcher is trots dat het boek nu de aandacht krijgt die het verdient, ook al maakt zijn vader het zelf niet meer mee. De kracht van het boek is dat het die enorme hel waar Auschwitz symbool voor staat, terugbrengt tot hele menselijke proporties", vertelt Melcher de Wind tijdens een bezoek aan het voormalige kamp Auschwitz.
"Het is het verhaal van een man die hier komt, probeert te overleven en vertelt wat er met hem is gebeurd. Dat zijn hele gruwelijke dingen, maar ook veel kleine dingen: solidariteit onderling, liefde, vertrouwen, hulp, verdriet. Het boek laat het allerzwartste en het allermooiste in mensen zien."
De liefde voor zijn vrouw Friedel, met wie hij in 1943 in kamp Westerbork is getrouwd, houdt Eddy op de been. In Auschwitz zit hij in Blok 9, zij in Blok 10 ernaast. Daar voert legerarts Josef Mengele zijn wrede medische experimenten uit op de Joodse vrouwen.
In deze video vertelt Melcher de Wind hoe zijn vader met Friedel contact probeerde te houden.
"De paradox is dat je in Auschwitz alleen kon overleven als je accepteerde dat je het niet zou overleven. Anders werd je gek", zegt Melcher. "Er moest natuurlijk een kleine kiem van hoop zijn om in die situatie door te gaan en voor mijn vader was dat Friedel."
Ook moet je op cruciale momenten geluk hebben. Als Eddy een keer betrapt wordt in de barak van Friedel, wordt hij naar kamp Birkenau gestuurd, "het voorportaal van de dood". Dankzij Friedel, die een goed woordje voor hem doet bij Mengele, mag hij wonderbaarlijk genoeg terugkeren naar Auschwitz.
Vertwijfeld
Na de bevrijding van Auschwitz op 27 januari 1945 vraagt Eddy zich vertwijfeld af of hij nog verder wil leven. Aan de dodenmarsen kort voor de bevrijding heeft hij weten te ontkomen, maar Friedel is wel meegenomen. Hij vreest dat ze de barre tocht niet overleeft. Wie is er nog, als hij terugkomt?
Dan besluit hij dat de wereld moet weten wat hier is gebeurd. Op verzoek van de Russen blijft hij nog drie maanden in Auschwitz, waar hij als arts de mensen verzorgt die te zwak zijn om naar huis te gaan. Elke avond schrijft hij aan zijn verhaal.
In deze video vertelt Melcher de Wind waarom zijn vader dit boek moest schrijven.
In juli 1945 komt Eddy na een lange reis aan in Enschede. Tot zijn grote opluchting wordt hij daar herenigd met Friedel.
Eddy's familie is vermoord in de kampen. Hij verkoopt hun spullen en gaat met Friedel in Amsterdam wonen. Maar hun huwelijk kent geen geluk, ze zijn beiden te zeer beschadigd door de oorlog. Uiteindelijk besluiten ze te scheiden. In 1957 trouwt Eddy opnieuw, met een niet-Joodse vrouw. Samen krijgen ze drie kinderen.
"Mijn vader heeft Auschwitz zijn leven lang met zich meegedragen. In de vorm van verdriet en angsten", zegt Melcher. "Toen hij zijn verhaal opschreef, dacht hij dat hij het van zich af kon schrijven. Later bleek dat dat een illusie is. Als je Auschwitz hebt meegemaakt, ben je voor altijd een ander mens geworden."