Misbruikrapport Jehovah's mogelijk openbaar, 'verandering is echt nodig'

De leiding van de Jehovah's Getuigen ziet seksueel misbruik in eigen kring als een beperkt aantal incidenten, op de vingers van een hand te tellen. De organisatie eist dat een "onjuist en onrechtmatig" onderzoeksrapport over kindermisbruik, dat de Universiteit Utrecht opstelde in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid, niet openbaar wordt gemaakt.

Straks om 16.00 uur oordeelt de rechter over dat verzoek. Als publicatie wordt toegestaan, is het rapport waarschijnlijk kort daarna openbaar.

Meldingen van misbruik bij Jehovah's Getuigen worden tot op heden bij voorkeur binnenskamers afgedaan, waarbij ouderlingen - een soort kerkelijk opzichters - optreden als rechercheur en rechter in één. Slachtoffer en voormalig Jehovah's Getuige Frank Huiting hoopt dat het rapport leidt tot een nieuw beleid. "Een beleid waarin eindelijk het slachtoffer centraal komt te staan. Maar helaas: de voortekenen wijzen daar niet op."

Frank Huiting vertelt over misbruik binnen de Jehovah's Getuigen-gemeenschap. Het begon toen hij acht jaar was, zegt hij:

Groninger Huiting was 15 toen hij zijn moeder duidelijk maakte wat er tussen zijn zesde en twaalfde levensjaar met hem was gebeurd. Hij sliep slecht, zijn cijfers op school werden steeds beroerder, hij kon niet anders meer. Nu wilde hij eindelijk vertellen over die veel oudere jongen, zoon van een ouderling, die hem na bijbelstudie telkens meenam naar een afgesloten kamer om 'schooltje te spelen'.

Aangifte doen was geen optie volgens de ouderlingen in zijn gemeente. "De gevolgen daarvan zouden groot zijn, kreeg ik te horen. Er zouden in de media allemaal berichten verschijnen over seksueel misbruik bij de Jehovah's Getuigen."

In plaats daarvan kwamen er vanuit het hoofdkantoor van de Jehovah's Getuigen in Emmen adviezen die hij achteraf "heel schadelijk" noemt. "Er was heel veel focus op de pleger van het misbruik. En niet op mij als slachtoffer. Een heel nare tijd."

Zo moest Frank in gesprek met de man die hem zoveel schade had berokkend. Die dialoog leverde vooral machteloosheid op; de pleger deed de kwestie af als relatief onschuldige experimenteerdrift van twee kanten. En voor de ouderlingen was er naar eigen zeggen niets te 'bewijzen', zolang er geen bekentenis was en geen tweede getuige. Frank werd gevraagd te vergeven en vergeten.

Dat lukte niet. Het misbruik bleef hem in de jaren daarna achtervolgen. Hij ontmoette zijn vrouw, vertrok met haar naar Delfzijl voor een nieuwe start, maar raakte daar depressief en in de ziektewet. "Ik was zo geraakt in mijn rechtvaardigheidsgevoel. Ik kon er simpelweg niet mee leven. Ik besefte: de heling die zo nodig heb, die gaat niet op deze manier."

'Dat is toch niet te bevatten?'

Dus besloot hij de strijd toch aan te gaan binnen zijn gemeenschap. Toen dat uiteindelijk niets bleek op te leveren, kon hij voor zijn gevoel niets anders doen dan naar buiten treden. "Vooral omdat ik merkte dat Jehovah's Getuigen echt geen idee hadden hoe met seksueel misbruik om te gaan. De pleger vervulde nota bene functies waarin hij alleen was met kleine kinderen. Dat is toch niet te bevatten? Allerlei mensen waren op de hoogte en toch konden dit soort dingen blijven gebeuren."

Hij deelde zijn ervaringen, anoniem in eerste instantie, met Trouw. Toen die krant zijn eerste verhalen publiceerde, kwam er een stroom reacties van anderen die soortgelijke ervaringen bleken te hebben. Frank Huiting, die inmiddels met de gemeenschap had gebroken, begon met andere ex-Jehovah's Getuigen de Stichting Reclaimed Voices. Die zet zich in voor "het recht van ieder kind om veilig op te groeien". Inmiddels zijn er zo'n 300 gevallen van seksueel misbruik bekend bij Reclaimed Voices.

'Uiterst kritisch rapport'

De Tweede Kamer drong aan op een uitgebreid onderzoek naar het bredere probleem van misbruik binnen de gemeenschap, dat nu mogelijk dus anderhalf jaar later wordt gepubliceerd. Het is een uiterst kritisch rapport, blijkt wel uit de hevige reactie van de Jehovah's Getuigen, die het stuk eerder onder ogen kregen.

Die reactie belooft volgens Huiting weinig goeds voor de kans dat de Getuigen hun beleid gaan aanpassen. Weliswaar er het volgens een nieuwe richtlijn inmiddels wel ruimte om aangifte te doen, maar in de praktijk voelen leden van de gemeenschap zich daar niet veilig genoeg voor. "Er wordt gezegd: 'Als je naar de politie gaat, zijn de gevolgen voor jezelf."

"Zou jij je dan nog veilig voelen om je verhaal te vertellen aan de buitenwereld? Bedenk: die buitenwereld is sowieso per definitie een gevaar, die is van de duivel. Er wordt je ingeprent dat je God moet gehoorzamen boven de mensen. En 'de mensen', dat is ook de overheid."

Toch blijft Huiting hopen op verandering. Dat er professionele hulp wordt ingeroepen bij een melding. Dat er aan preventie wordt gedaan. Dat je openheid kunt betrachten zonder te worden uitgesloten van je complete sociale netwerk.

"Ik persoonlijk vier de dag dat ik mijn verhaal openbaar maakte als mijn persoonlijke bevrijdingsdag. Omdat ik niet meer meedoe aan die geslotenheid, aan het taboe. Vrijheid is de belangrijkste waarde in mijn leven geworden."