Zelfportret van Van Gogh is echt en is geschilderd tijdens psychose

Onderzoek in het Van Gogh Museum in Amsterdam heeft een eind gemaakt aan de discussie over een schilderij in het Nationaal Museum in Oslo.

Het museum in Noorwegen kocht het werk in 1910 in de veronderstelling dat het een zelfportret van Vincent van Gogh was. Sinds het begin van de jaren 70 was daar twijfel over. Daarom werd het doek in 2014 naar Amsterdam gestuurd, voor onderzoek in het Van Gogh Museum.

De echtheid staat nu vast en de onderzoekers hebben ook kunnen vaststellen wanneer het is gemaakt: in 1889, toen Van Gogh aan een psychose werd behandeld.

Volgens onderzoeker Louis van Tilborgh wilde Van Gogh zichzelf vastleggen als zieke:

Dat het echt is, blijkt volgens onderzoeker Louis van Tilborgh van het Van Gogh Museum uit technische en stilistische kenmerken, zoals het kleurgebruik en de stijl. Daarnaast is uit een brief af te leiden dat het werk is gemaakt toen hij in een psychiatrisch ziekenhuis in Saint-Rémy-de-Provence was opgenomen.

In die brief, aan zijn broer Theo, schrijft Vincent dat hij "een poging heeft gedaan tot een zelfportret in de tijd dat hij ziek was". Die ziekteperiode duurde van midden juli 1889 tot eind augustus van dat jaar.

Volgens Van Tilborgh kan je aan de man op het doek ook zien dat hij aan een psychose lijdt. "We zien een man die heel schichtig is. Hij kijkt opzij en dat is een typische blik voor depressieve patiënten. Verder heeft hij vreselijk zijn best gedaan om zichzelf kopschuw weer te geven."

Dat laatste blijkt onder meer uit veranderingen die Van Gogh heeft aangebracht. Zo maakte hij de kraag groter dan hij hem in eerste instantie had geschilderd, zodat hij daarin meer wegduikt.

Psychose

Tot nu toe werd aangenomen dat Van Gogh tijdens zijn ziekte niets heeft gemaakt, maar dat is dus niet zo.

Het zelfportret is tot 24 mei te zien in de tentoonstelling In the Picture in het Van Gogh Museum. Daarna gaat het terug naar Noorwegen.