Meer extreem uitgaansgeweld: 'Pepperspray maakt geen indruk'

"Ik stond met vrienden bij de gokautomaat. 'Hoe komen jullie aan geld? Gestolen zeker', hoorde ik een gast roepen." Hamod (20) ging erop af. "Dat vind ik geen respect. Ik heb hem op zijn kaak geslagen, hij viel meteen neer." Dit verhaal is geen uitzondering. Regelmatig verandert een avond 'drankjes en dansjes doen' in een avond knokken.

Maar hoe vaak gebeurt dat nou écht? Cijfers zijn er niet, maar volgens het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) lijkt het erop dat het extreme geweld toeneemt. Het centrum spreekt veel met politie, horecaondernemers en beveiligers. "Kleine incidenten, zoals het simpele duw- en trekwerk, worden minder. Maar heftig geweld, waarbij bijvoorbeeld wapens worden gebruikt of gewonden vallen, neemt toe", zegt CCV-adviseur Marjolijn van Hest.

Wie gebruiken geweld tijdens het uitgaan? En waarom doen ze dat? NOS Stories sprak met politie, daders, slachtoffers, beveiligers en experts om dat uit te zoeken.

Ook de Dutch Bouncer Federation, de belangenvereniging voor horeca-portiers, merkt dat jongeren meer extreem geweld gebruiken als ze uit een club of kroeg worden gezet. "Het begint vaak met 'kankerlijer dit, kankerlijer dat', vervolgens trekken ze soms zelfs een mes", zegt mede-oprichter Cornel Gorsselink, die al dertig jaar als portier werkt.

Volgens het Trimbos-instituut en CCV hebben vechtpartijen tijdens het uitgaan verschillende oorzaken: het gebruik van alcohol en drugs, persoonskenmerken en de omgeving. En ook groepsdruk en de houding van politie en beveiligers spelen een rol.

Gekneusde kaak

Uit het nationale uitgaansonderzoek blijkt dat bij bijna alle gevallen van agressie of vechtpartijen tijdens het stappen, alcohol in het spel was. "Ik wilde een goede vriend helpen overeind te blijven, hij was echt straalbezopen. Maar dat zag hij als aanval en begon keihard op me in te slaan", zegt een anoniem slachtoffer van 19. Ze hield er een hersenschudding en gekneusde kaak aan over.

De combinatie van drank en drugs (zoals cocaïne) is nog gevaarlijker, volgens Van Hest. "Je denkt dan dat je onoverwinnelijk bent en je overschat jezelf enorm." De politie kan dan ook moeilijker ingrijpen. "Pepperspray maakt bijvoorbeeld geen indruk, want je voelt minder pijn. Het geweld kan ontzettend snel uit de hand lopen."

Toen ik een vriend wilde helpen, kreeg ik zelf klappen.

Anoniem slachtoffer (17 jaar)

Verder verschillen mensen onderling enorm. Mannen zijn het meest betrokken bij uitgaansgeweld, omdat zij zeker tijdens de puberteit veel van het hormoon testosteron in hun lijf hebben. En je leeftijd zegt veel. Tot je vijfentwintigste kan je impulsiever handelen, want je hersenen zijn dan nog niet helemaal ontwikkeld. De een kan ook een korter lontje hebben dan de ander, waardoor dingen sneller irriteren. De omgeving bijvoorbeeld: harde geluiden, warmte en drukte vergroten de kans op een agressieve sfeer.

Ook is het belangrijk hoe toezichthouders zoals politie, portiers en beveiligers zich gedragen. "Als hun houding als slecht wordt gezien, kan dat een agressieve sfeer oproepen", zegt Van Hest.

Slachtoffer of dader?

Als het uiteindelijk vechten wordt, is het niet altijd duidelijk wie nou dader is en wie slachtoffer. "Dader- en slachtofferschap lopen vaak door elkaar", vertelt Ninette van Hasselt, hoofd Expertisecentrum Alcohol bij Trimbos.

NOS Stories interviewde een meisje van 17 waarbij dat het geval is. "Een vriend van mij werd omsingeld in de kroeg en werd aangevallen", vertelt zij. "Ik wilde hem helpen en sprong ertussen, daarna kreeg ik ook klappen. Dus ben ik terug gaan slaan."

Uitgaansgeweld in Amsterdam

Hoe vaak uitgaansgeweld voorkomt wordt niet bijgehouden. Dus stuurde NOS Stories een vragenlijst naar 45 grote gemeentes verspreid over het hele land. Van de 32 plaatsen die de enquête invulden, bleek dat ruim een derde geen idee heeft of geweld tijdens het uitgaan toe- of afneemt.

Bijna alle gemeentes gaven aan dat ze maatregelen hebben genomen om uitgaansgeweld aan te pakken. Denk aan extra camera's en gesprekken met horeca en politie. Ook worden er particuliere beveiligers en jongerenwerkers ingezet die toezicht houden en moeten voorkomen dat de boel uit de hand loopt.

Een methode die erg populair is de laatste tijd, heet nudging: op een vriendelijke manier gedrag beïnvloeden. "Er worden rode lopers uitgerold in straten om mensen het gevoel te geven dat ze vip zijn en zich gedragen", zegt Van Hest van expertisecentrum CCV. "Maar ook worden buiten op straat spiegels opgehangen om mensen meer bewust te maken van zichzelf."

Deel artikel: