Overheden: lucht moet overal nog veel schoner

Tientallen Nederlandse gemeenten, provincies en het Rijk ondertekenen vandaag het Schone Lucht Akkoord. De partijen willen de luchtkwaliteit in Nederland verbeteren.

Door een aantal nieuwe maatregelen voor het verkeer, de scheepvaart, de industrie, de landbouw, de bouwsector en de huishoudens moet vervuiling door stikstofdioxide en fijnstof tot 2030 verder worden teruggedrongen. Dat moet minimaal 50 procent gezondheidswinst opleveren, staat in het akkoord. Dat komt neer op zo'n 4000 tot 5000 minder vroegtijdige sterfgevallen. Het Rijk trekt voor het akkoord 50 miljoen euro uit in de periode 2020-2023 uit het Infrastructuurfonds, gemeenten en provincies nog eens tientallen miljoenen.

Het kabinet wil onder meer dat mobiele bouwmachines, zoals aggregaten en veegmachines, schoner worden. Die draaien nu vaak nog op diesel, en zijn volgens het kabinet verantwoordelijk voor zo'n tien procent van de gezondheidsschade door vieze lucht. Bouwers krijgen voortaan alleen nog overheidsopdrachten als ze werken met schonere machines.

Provincies gaan nieuwe emissie-eisen voor de industrie vaststellen op basis van de nieuwste technieken om vervuiling te verminderen. En er komt een onderzoek naar het aanscherpen van de milieueisen aan kleinere biomassa-installaties. Ook wordt vanaf volgend jaar het roetfilter van dieselauto's altijd gekeurd bij de apk, zoals eerder was aangekondigd. Verder gaat het rijk onder meer streven naar strengere normen voor auto's, vrachtauto's en brommers.

De maatregelen zijn een aanvulling op andere maatregelen, zoals uit het Klimaatakkoord en lokale maatregelen om bijvoorbeeld het gebruik van de fiets te bevorderen en het autoverkeer tegen te gaan.

Normen van de WHO

"Zo'n 11.000 mensen in Nederland gaan jaarlijks vroegtijdig dood door vieze lucht", zegt minister Van Veldhoven van Milieu. "Heel veel kleine stofdeeltjes zorgen echt voor die problemen. Een op de vijf kinderen die astma hebben, heeft dat gekregen door luchtverontreiniging. We zijn gebaat bij schone lucht. Binnen tien jaar willen we overal voldoen aan de normen waarvan de Wereldgezondheidsorganisatie zegt: zo schoon moet de lucht zijn."

De Europese milieunormen moeten "een ondergrens" worden, zeggen de ondertekenaars van het akkoord.

Volgens de minister gaan bouwbedrijven niet opnieuw last krijgen van strengere eisen, zoals met PFAS en stikstof. "Het gaat echt over technologieën waarvan we weten dat ze er zijn", zegt ze. "Die bouwers denken misschien: mijn concurrent doet het niet, dus die werkt goedkoper. Wij vragen als overheid dat alle bouwers de nieuwe technologie gaan gebruiken. Dan heb je ook eerlijke concurrentie."