1 januari: waar moeten we op letten bij het 'magische' schansspringen?

In 1922 werd het voor het eerst gedaan, sinds 1953 is het een onderdeel van de Vierschansentournee en vanaf 1957 is het iedere Nieuwjaarsdag op de Nederlandse televisie te zien: het schansspringen in Garmisch-Partenkirchen.

Menig Nederlander zit vanmiddag, bijkomend van Oudjaarsavond, op de bank met het restant van de oliebollen binnen handbereik om eerst het Nieuwjaarsconcert in Wenen te beluisteren en vervolgens te genieten van de mooie plaatjes van vliegende schansspringers in Zuid-Beieren.

Waar moeten we straks op letten als de eerste mannen van de schans glijden?

We vragen het aan Ayolt Kloosterboer, die al voor de twaalfde keer als commentator aanwezig is in Garmisch-Partenkirchen. "Dat is veel, maar ik zit nog lang niet aan het aantal van mijn illustere voorganger Evert ten Napel. En die was weer de opvolger van Herman Kuiphof", vertelt Kloosterboer vanuit Zuid-Duitsland.

"Het is eigenlijk de eenzaamste baan van Nederland. Je zit in een hotelkamer de hele Oudjaarsdag achter je laptop om je voor te bereiden op de wedstrijd, terwijl er beneden feest wordt gevierd met een band in lederhosen. Om middernacht hoor je vuurwerk, krijg je wat appjes, en dan ga je naar bed."

Dat klinkt een beetje triest, maar medelijden hoeven we niet te hebben. "Het is superleuk en ik doe het met heel veel plezier. Je opent als commentator het sportseizoen en dat is een enorme eer."

Waarom is schansspringen zo leuk om naar te kijken op Nieuwjaarsdag?

"Het is een magische sport", stelt Kloosterboer. "Welke sport wordt in een fractie van een seconde beslist? De 100 meter sprint duurt 10 seconden. Maar bij het schansspringen valt de beslissing in twee sprongen van 4 of 5 seconden."

"Alles moet dan kloppen. Het gaat om de afzet. Om de timing. Geen enkele sport is zo vormafhankelijk als schansspringen."

"Kijk bijvoorbeeld naar de Oostenrijker Gregor Schlierenzauer. Hij is pas 29 jaar, is recordhouder in wereldbekerwedstrijden met 53 overwinningen. Alles klopte bij hem, maar hij heeft sinds 2014 niets meer gewonnen."

"Hij is al jaren op zoek naar dat gevoel. Hij heeft een gigantisch team om zich heen en hij heeft ook zijn vroegere jeugdtrainer er weer bijgehaald. Maar hij is het gevoel kwijt."

Hoe zit de wedstrijd in Garmisch-Partenkirchen in elkaar?

"Via de kwalificatie op Oudjaarsdag hebben zich vijftig springers voor de echte wedstrijd geplaatst. In de eerste ronde springen zij tegen elkaar via een knockoutsysteem. De nummer 1 uit de kwalificatie neemt het op tegen de nummer 50, de nummer 2 tegen de nummer 49, enzovoort. De 25 winnaars gaan door naar de tweede ronde, samen met de 5 lucky losers."

"Voor de absolute toppers maakt dit systeem niet uit. Maar voor de middenmoters is het wel een extra uitdaging. Het wordt daardoor voor de kijker wel een beetje spannender", aldus Kloosterboer.

Hoe zit het precies met de puntentelling? Is dat niet ingewikkelder dan nodig is?

"Je zou zeggen: de schansspringer die het verste springt, wint. Maar zo eenvoudig is het niet. Het gaat natuurlijk ook wel om de afstand, maar je hebt ook de wedstrijd tegen je tegenstander. Daarnaast is er de jurywaardering voor de technische uitvoering van de sprong en de landing: er zijn vijf juryleden, waarbij de hoogste en laagste score worden geschrapt."

"Dan zijn er compensatiepunten voor de wind: daartoe kunnen punten worden bijgeteld of afgetrokken. En er kan worden besloten om tijdens de wedstrijd vanwege weersomstandigheden de balk, waar de springer vanaf vertrekt, op de schans te verplaatsen. Ook dan zijn er compensatiepunten. Dat maakt het allemaal wel wat ingewikkelder voor de kijker."

Soms wint een eendagsvlieg, soms een groot kampioen. Wie gaat vanmiddag winnen?

"De Japanner Ryoyu Kobayashi heeft het momentum. Hij is momenteel niet te verslaan en wint zo makkelijk. Hij heeft niets te vrezen en hoeft nergens aan te denken: hij vertrouwt op zijn techniek."

Dat blijkt ook uit de resultaten: Kobayashi won de vorige editie van de Vierschansentournee door als derde skispringer ooit op alle vier schansen te zegevieren. En afgelopen zondag was de 23-jarige Japanner ook alweer de beste bij de eerste wedstrijd van de Vierschansentournee in Oberstdorf.

Wie zijn de belangrijkste uitdagers?

"Stefan Kraft is de grote troef van de Oostenrijkers. Voor Oostenrijk is schansspringen net zo'n grote sport als het schaatsen bij ons is."

"En voor de Duitsers is Karl Geiger helemaal hot. Hij werd zondag tweede in Oberstdorf, zijn geboorteplaats. Na zijn landing was hij helemaal over the moon omdat hij dacht dat de buit binnen was. Maar er bleek er eentje beter en dat is Kobayashi."