Irak dreigt uit IS-coalitie te stappen na Amerikaanse bombardementen
De Amerikaanse luchtaanvallen van afgelopen nacht op een pro-Iraanse militie in het grensgebied tussen Irak en Syrië hebben grote verontwaardiging gewekt bij landen in de regio en bij Rusland.
Zowel de belangrijkste sjiitische geestelijke van Irak, ayatollah Sistani, als premier Mahdi veroordeelde de actie als een inbreuk op de Iraakse soevereiniteit. Ook zei de Iraakse veiligheidsraad na crisisberaad te zullen heroverwegen of het land wel in de door de Amerikanen geleide coalitie tegen terreurgroep IS blijft.
De Russen noemden de bombardementen "onacceptabel" en ook Iran was niet te spreken over de aanvallen. Een woordvoerder van het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken sprak over een "duidelijk voorbeeld van terrorisme".
Pro-Iraanse militie
Bij de aanvallen vielen volgens Iraakse bronnen zeker 25 doden. De aanval was gericht tegen de sjiitische militie Kataib Hezbollah. Die wordt gesteund door Iran en heeft banden met Hezbollah in Libanon.
Het Amerikaanse leger heeft beelden vrijgegeven van de aanval. Veel sjiieten zijn boos.
De bombardementen door F-15-straaljagers waren volgens de Amerikanen een vergelding voor een raketaanval van Kataib Hezbollah, afgelopen week, op een militaire basis in de buurt van Kirkuk in Noord-Irak. Een Amerikaan kwam daarbij om het leven.
De militie is met zo'n 5000 leden een van de kleinste door Iran gesteunde groepen paramilitairen in Irak, maar volgens militaire experts wel een van de gevaarlijkste. Sinds 2009 beschouwt de VS Kataib Hezbollah als terreurorganisatie. De militie is in Amerikaanse ogen een bedreiging voor de stabiliteit in Irak.
'Reactie van Iran volgt'
Arabist Leo Kwarten legt uit dat Iran de militie aanstuurt om invloed te winnen in Irak. "En de afgelopen tijd zien we dat Iran via die milities de druk opvoert op de VS, die ook invloed wil houden in Irak. De Amerikaanse luchtaanvallen zijn een antwoord op die toenemende druk", zegt Kwarten in radioprogramma Nieuws en Co.
Zo vechten de landen in Irak een proxy-oorlog uit, aldus Kwarten, oftewel een indirecte oorlog. Daar wordt in Irak uiteenlopend naar gekeken. De Iraakse regering wijst de VS aan als agressor, in een reactie op de aanvallen van afgelopen nacht. Maar de betogers die al maanden demonstreren tegen de regering in Bagdad zien juist de pro-Iraanse milities als aanstichters.
"Want die bombardementen worden uitgelokt door hun raketaanvallen, zeggen de betogers, en ze vinden dat die milities van Irak zo een soort boksring van Iran en de VS maken."
Kwarten voorspelt dat Irak de komende tijd ook nog wel even die boksring zal blijven. De spanning tussen de VS en Iran is aanzienlijk toegenomen sinds de Amerikaanse president Trump vorig jaar uit de atoomdeal met Iran stapte.
Nieuwsuur maakte onderstaande uitlegvideo over de gevolgen van het opzeggen van de atoomdeal:
Kwarten verwacht dat Iran de bombardementen van afgelopen nacht zal vergelden. "Dat kan in Irak zelf gebeuren of ergens anders, omdat de landen in meerdere landen strijden om de invloed in het Midden-Oosten. Maar dat die reactie er gaat komen, is zeker."
