Topjaar voor financiële markten, ondanks onzekerheden en handelsruzies

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

De financiële markten hebben een topjaar achter de rug. Aandelenkoersen stegen hard. Op Wall Street staan de beurzen op recordhoogte, een all time high, en ook in Europa lopen de beurzen van Parijs en Frankfurt op de toppen van hun tenen. De AEX heeft sinds 2001 niet meer zo hoog gestaan en noteert een jaarwinst van 25 procent, het beste resultaat in tien jaar.

Beleggers haalden in een groot deel van 2019 geld uit aandelenfondsen terug omdat er onzekerheid heerste, maar keerden de laatste maanden juist terug en veroorzaakten zo een eindejaarsrally. De beurskoersen trokken daardoor juist extra aan en de late instappers gokken erop dat het nog een tijdje goed zal gaan.

Reden voor het optimisme op de beurs is dat de economische groei weliswaar zijn piek gehad heeft, maar er geen recessie komt. De lage rente en het ruime monetaire beleid van zowel de Europese als Amerikaanse centrale bank zorgen voor een toevloed van geld.

Een verbeterende en draaiende economie en een lage rente is een zeldzame en sterke combi voor aandelenmarkten, vindt beursanalist en strateeg Corné van Zeijl van vermogensbeheerder Actiam.

Niet eerder gezien

De Nederlandse economie draait eigenlijk nog best goed, zij het in "een lager toerental" vindt directeur Laura van Geest van het Centraal Planbureau. In elke nieuwe raming gaat het een streepje lager. Vergeleken met andere eurolanden gaat het Nederland eigenlijk voor de wind. Een groei van 1 à 1,5 procent geldt tegenwoordig als prima, meer zit er voorlopig ook niet in.

Niemand verwachtte trouwens zo'n goed jaar, denkt Van Zeijl. Handelsruzies, onzekerheid rond de brexit en geopolitieke spanningen drongen de economische groei terug en schaadden de wereldhandel. En toch stegen de aandelenkoersen.

"De Amerikaanse beurs heeft in de afgelopen tien jaar een gemiddeld rendement behaald van 16 procent, dat is gigantisch en niet eerder gezien", stelt Van Zeijl. Europese beurzen blijven met 8 procent rendement wel achter bij de Amerikaanse.

Wall Street beleeft al tien jaar een ijzersterke bull market, een groei van de aandelenmarkt, de sterkste en langste ooit. In tien jaar tijd is de Dow Jones-index ruim 300 procent gestegen. Het is het effect van hele lage rente, een enorme hoeveelheid geld en de zucht naar rendement.

Veel van het slechte nieuws en de mindere vooruitzichten, zoals de vrees voor een naderende recessie en het onberekenbare beleid van de VS, werd met horten en stoten in de koersen verwerkt. Een meevaller was dat bedrijven de winsten redelijk op peil hielden, ondanks die verslechterende economie en handelsspanningen. Daarmee bleven ook de koersen overeind of ze stegen juist. Aandelen werden duurder, doordat ze hoger werden gewaardeerd.

"Het beurssentiment is van ijskoud naar tropisch warm gestegen en kan nog wat extremer worden, maar oververhitting zie ik niet", overweegt Van Zeijl. "Ik denk dat we de grootste beweging wel gehad hebben." Een recessie drijft weg, hoewel Duitsland maar ternauwernood ontsnapt en nog niet helemaal uit de gevarenzone is. "We zitten nou zo'n beetje op de bodem en dat zal niet direct omslaan naar jubelstemming."

Er zijn ook wolken in het zonnige plaatje. Amerikaanse ondernemers zijn beducht op wat Trump de wereld gaat brengen en ze hebben de rem gezet op orders en investeringen. Een handelsakkoord tussen de VS en China mag dan wel in de lucht hangen, en er staan zelfs al voorlopige handtekeningen, maar bedrijven hebben geleerd van wel-niet-akkoorden. "Zelfs tekenen hoeft niks te betekenen", zegt Van Zeijl.

Ook een harde brexit staat nog steeds prominent op de agenda. Ondanks de lage rente aarzelen bedrijven om te investeren, net als consumenten die toch liever sparen dan consumeren. Toch is het gevoelen dat als er al een recessie opdoemt dat pas eind 2020 is, of begin 2021. En die zal naar verwachting niet al te hard toeslaan, meer een dipje dan een crisis.

Grillig jaar voor de bitcoin

Voor wie bij dit alles denkt: en de bitcoin dan? Of goud? Goud werd in de loop van het jaar duurder en wiegt mee met onzekerheden, waarvan de handelsoorlog tussen de VS en China de belangrijkste is: die is recessiegevoelig. Goud kost nu rond de 1500 dollar, dat is 200 dollar per troy ounce (31,1 gram) meer dan begin 2019.

En de bitcoin heeft opnieuw een grillig jaar achter de rug. De virtuele munt stuiterde tussen de 3800 dollar en 13.000 dollar en noteert aan het eind van het jaar rond de 7300 dollar. Een betrouwbare en waardevaste soort belegging wil de bitcoin maar niet worden en blijft vooralsnog een speelbal van speculanten.

Op het eerste gezicht zigzagt de aandelenbeurs enorm. Het heftige op en neer gaan van de rendementen, jaar na jaar, verdoezelt het positieve verloop van beurskoersen over langere tijd. De dieptepunten zijn beurscrashes (Black Monday 1987 en Kerst 2018), oorlogen (Golfoorlog 1990), aanslagen (11 september 2001) en financiële crisis (2008).